Page Text
________________
प्रतिपत्तिः - सर्व०, प्रतिपत्तिः ४,
४९९
त्वमिदधति-जघन्यतोऽप्यन्तर्मुहूर्त, न लोभोपशमप्रवृत्तस्यान्तेऽन्तर्मुहूर्तादधो मरणमिति वृद्धावादात्, उत्कर्षतोऽप्यन्तर्मुहूर्तमुपशान्त-मोहगुणस्थानककालस्योत्कर्षतोऽप्येतावन्मात्रत्वात्, नवरंजघन्यपदादुत्कृकृटपदं विशेषाधिक-मवसातव्यं, युक्तंचैतत्सूत्रकृतोऽभिप्रायेणप्रतिभासते, लोभकषायिणो जघन्यत उत्कर्षत-श्चान्तर्मुहूर्तान्तराभिधान्त, वस्यति च-“लोभकसायइस्स जह० अंतो० उक्कोसेणवि अंतोमुत्त-मंतर"मिति॥
साम्प्रतमन्तरमाह-‘कोहकसाइस्सणं भंते!' इत्यादि, क्रोधकषायिणोऽन्तरंजघन्येनैकं समयं, तदपशमसमयानन्तरं मरणे भूयः कस्यापि तदुदयात्, उत्कर्षतोऽन्तर्मुहूर्त, एवं मानकषायिमायाकषायिसूत्रेअपिवक्तव्ये,लोभकषायिणो जघन्येनोत्कृष्टेनाप्यन्तर्मुहूर्तनवरमुत्कृष्टं बृहत्तरमवसातव्यम्, अकषायिणः साद्यपर्यवसतिस्य नास्त्यन्तरं अपर्यवसितत्वात्, सादिसपर्यवसितस्य जघन्येनान्तर्मुहूर्त, तावताकालेनभूयः श्रेणिलाभात्, उत्कर्षतोऽनन्तं कालं, अनन्ता उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यःकालतः, क्षेत्रतोऽपार्द्धपुद्गलरावर्तदेशोनं, पूर्वमनुभूताकषायित्वस्यैतावता कालेन भूयो नियमेनाकषायित्वभावात् । मू. (३८७) अकसाईणो सव्वत्थोवा मानकसाई तहा अनंतगुणा।
कोहे माया लोभे विसेसमहिया मुणेतव्वा ॥ वृ. अल्पबहतुवचिन्तायां सर्वस्तोका अकषायिणः, सिद्धानामेवाकषयातिव्ता, तेभ्यो मानकषायिणोऽनन्तगुणाः, निगोदजीवानां सिद्धेभ्योऽप्यनन्तगुणत्वात्, तेभ्यः क्रोधकषायिणो विशेषाधिकाः, क्रोधकषायोदयस्य चिरकालावस्थायित्वात्, एवं तेभ्योमायाकषायिणोविशेषाधिकाः, तेभ्यो लोभकषायिणो विशेषाधिकाः, मायालोभोदययोश्चिरतरकालावस्थायित्वात्।।
मू. (३८८) अहवा पंचविहा सव्वजीवा पन्नत्ता, तंजहा-नेरइया तिरिक्खजोणिया मणुस्सा देवा सिद्धा। संचिट्ठणांतराणिजह हेट्ठा भणियाणि । अप्पाबह० थोवा मणस्सा नेरइया असंखेजगुणादेवाअसंखेज्जगुणा सिद्धा अनंतगुणा तिरिया अनंतगुणा ।सेत्तं पंचविहासव्वजीवा पन्नत्ता॥
वृ. 'अहवे'त्यादि, अथवा प्रकारान्तरेणपञ्चविधाः सर्वजीवाःप्रज्ञप्तास्तद्यथा-नैरयिकास्ति र्यञ्चो मनुष्या देवाः सिद्धाः, अमीषां कायस्थितिरन्तरमल्पबहुत्वं च प्रागेवाभिहितमिति न भूयो भाव्यते। उपसंहारमाह-'सेत्तं पंचविहा सव्वजीवापन्नत्ता'।तदेवमुक्ताः पञ्चविधाः सर्वजीवाः, सम्प्रति षडविधानाह
चतुर्थी सर्वजीवा प्रतिपत्तिः समाप्ता
- पञ्चमी सर्वजीवा प्रतिपत्तिः:मू. (३८९) तत्थ जे ते एवमाहंसु छविहा सव्वजीवा पन्नता ते एवमाहंसु, तंजहा-आभिनिबोहियनाणी सुयनाणी ओहिनाणी मणपज्जवनाणी केवलनाणी अन्नाणी, आभिणिबोहियनाणी णं भंते! आभिनिबोहियनाणित्ति कालओ केवचिरं होइ?
गोयमा ! जह० अन्तोमुहुत्तं उक्को० छावडिं सागरोवमाइं साइरेगाइं एवं सुयनाणीवि, ओहिनाणीणंभंते!०?, जह० एकसमयंउक्को० छावढिसागरोवमाइंसाइरेगाई, मनपजवनाणी णं भंते !०?, जह० एक्कं समयं उक्को० देसूणा पुव्वकोडी, केवलनाणी णं भंते !०? सादीए
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003313 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 09 Jivajivabhigam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 12 MB |