Page Text
________________
प्रतिपत्तिः -सर्व०, प्रतिपत्तिः १
४८७ __ अहवा दुविहा सव्वजीवा ससरीरी य असरीरी यअसरीरी जहा सिद्धा, थोवा असरीरी असरीरी अनंतगुणा॥
वृ. 'अहवे'त्यादि, अथवा द्विविधाः सर्वजीवाःप्रज्ञप्तास्तद्यथा-भाषकाश्च अभाषकाश्च, भाषमाणाभाषका इतरेऽभाषकाः ।।सम्प्रतिकायस्थितिमाह-'सभासएणंभंते' इत्यादिप्रश्नसूत्रं सुगमं, भगवानाह-गौतम ! जघन्येनैकं समयं भाषाद्रव्यग्रहणसमय एव मरणतोऽन्यतो वा कुतश्चित्कारणात्तद्वयापारस्याप्युपरमात्, उत्कर्षेणान्तर्मुहूर्त, तावन्तं कालं निरन्तरं भाषाद्रव्यग्रहणनिसर्गसम्भवात्, तत ऊर्ध्वं जीवस्वाभाव्यानियमत एवोपरमति।
अभाषकप्रश्नसूत्रंसुगमं, भगवानाह-गौतम! अभाषको द्विविध प्रज्ञप्तस्तद्यथा-सादिको वाऽपर्यवसितः सिद्धः, सादिको वासपर्यवसितः सच पृथिव्यादि, तत्रयोऽसौ सादिसपर्यवसितः सजघन्येनान्तर्मुहूर्त, भाषमादुपरम्यान्तर्मुहूर्तेन कस्यापिभूयोऽपि भाषणप्रवृत्तेः, पृथिव्यादिभवस्य वाजघन्यत एतावन्मात्रकालत्वात्, उत्कर्षतो वनस्पतिकालः, च चानन्ता उत्सपिण्यवसर्पिण्यः कालतः क्षेत्रतोऽनन्ता लोका असङ्खयेयाः पुद्गलपरावत्ता तेच पुद्गलपरावर्ता आवलिकाया असङ्खयेयो भागः, एतावन्तं कालं वनस्पतिष्वभाषकत्वात्।
साम्प्रतमन्तरंचिचिन्तयिषुराह-'भासगस्सणंभंते!' इत्यादिप्रश्नसूत्रं सुगम,भगवानाहगौ० जघन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षतो वनस्पतिकालः, अभाषककालस्यभाषकान्तरत्वात्।अभाषकसूत्रे साद्यपर्यवसितस्य नास्त्यन्तरमपर्यवसितत्वात्, सादिसपर्यवसितस्य जघन्येनैकं समयमुत्कर्षतोऽन्तर्मुहूर्त, भाषककालस्याभाषकान्तरत्वात्,तस्यचजघन्यत उत्कर्षतश्चैतावन्मात्रत्वत्, अल्पबहुत्वसूत्रं प्रतीतम् । 'अहवे'त्यादि, सशरीराः-असिद्धा अशरीराः-सिद्धाः, ततः सर्वाण्यपि सशरीराशरीरसूत्राणि सिद्धासिद्धसूत्राणीव भावनीयानि॥ __ मू. (३७४) अहवा दुविहा सव्वजीवा पन्नत्ता, तंजहा-चरिमा चेव अचरिमा चेव ॥ चरिमे णं भंते ! चरिमेत्ति कालतो केवचिरं होति?, गोयमा ! चरिमे अनादीए सपज्जवसिए, अचरिमे दुविहे-अनातीएवाअपज्जवसिए सातीए अपज्जवसिते, दोण्हपिनथिअंतरं, अप्पाबहुं सव्वत्थोवा अचरिमा चरिमा अणंतगुणा । [अहवा दुविहा सव्वजीवा सागारोवउत्ता य अणागारोवउत्ताय, दोण्हंपि संचिट्ठणाविअंतरंपिजह० अंतो० उ० अंतो०, अप्पाबहु० सव्वत्थोवा अमागारोवउत्ता सागारोवउत्ता असंखेजगुणा] सेत्तंदुविहा सव्वजीवा पन्नत्ता॥
वृ.'बहवे त्यादि, चरगाः-चरमभववन्तोभव्यविशेषायेसेत्स्यन्ति, तद्विपरीताअचरमाःअभव्याः सिद्धाश्च । कायस्थितिसूत्रे चरमोऽनादिसपर्यवसितोऽन्यथा चरमत्वायोगात् । अचरमसूत्रेऽचरमोद्विविधः प्रज्ञप्तस्तद्यथा-अनादिको वाऽपर्यवसितः सादिको वाऽपर्यवसितः, तत्रानाद्यपर्यवसितोऽभव्यः साद्यपर्यवसितः सिद्धः । साम्प्रतमन्तरमाह
_ 'चरिमस्स णं भंते !' इत्यादि प्रश्नसूत्रं सुगमं, भगवानाह-गौतम ! अनादिकस्य सपर्यवसितस्य नास्त्यन्तरं, चरमत्वापगमेसतिपुनश्चरमत्वायोगात्, अचरमस्याप्य-नाद्यपर्यवसितस्य साद्यपरियवसितस्य वानास्त्यन्तरं अविद्यमानचरमत्वात्।अल्पबहुत्वेसर्वस्तोकाअचरमाः, अभव्यानां सिद्धानामेव चाचरमत्वात्, चरमाअनन्तगुणाः, सामान्यभव्यापेक्षमेतत्, अन्यथाऽन
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003313 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 09 Jivajivabhigam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 12 MB |