________________
प्रतिपत्तिः-३, दीव०
३३३ उत्तरड्ढे दिवसे हवइ तयाणं लवणसमुद्दे परथिमपञ्चत्यिमेणं राई भवइ, एवं जहा जंबूद्दीवे दीवे तहेव" तथा "जया गंधायईसंडे दीवे दाहिणड्ढे दिवसे भवइ तयाणं उत्तरड्डेवि, जयाणं उत्तरड्ढे दिवसे हवइ तयाणंधायइसंडे दीवे मंदराणं पव्वयाणं पुरथिमपञ्चत्थिमेणं राई हवइ, एवं जहा जंबूद्दीवे दीवे तहेव, कालोए जहा लवणे तहेव" तथा "जया णं अभितरपुक्खरद्धे दाहिणड्ढे दिवसे भवइ तया णं उत्तरडे दिवसे हवइ, जया णं उत्तरड्ढे दिवसे हवइ तया णं अमितरड्ढे मंदराणं पव्वयाणं पुरथिमपञ्चत्थिमेणं राई हवइ, सेसं जहा जंबूद्दीवे तहेव" आह-लवणसमुद्रे षोडश योजनसहस्रप्रमाणा सिखा ततः कथं चन्द्रसूर्याणां तत्र तत्र देशे चारं चरतां न गतिव्याघातः ?, उच्यते, इह लवणसमुद्रवर्जेषु शेषेषु द्वीपसमुद्रेषु यानि ज्योतिष्कविमानानानि तानि सर्वाण्यपि सामान्यरूपस्फटिकमयानि, यानि पुनर्लवणसमुद्रे ज्योतिष्कविमानानि तानि तथाजगतस्वाभाव्यादुदकस्फाटकस्वभावस्फटिकमयानि, तथा चोक्तं सूर्यप्रज्ञप्तिनिर्युक्तो
“जोइसियविमाणाइं सव्वाइं हवंति फलिहमइयाई।
दगफालियामया पुण लवणे जे जोइसविमाणा॥" ततो न तेषामुदकमध्ये चारं चरतामुदकेन व्याघातः, अन्यच्च सेषद्वीपसमुद्रेषु चन्द्रसूर्यविमानान्यधोलेश्याकानि यानि पुनर्लवणसमुद्रे तानि तथाजगत्स्वाभाव्यादूर्ध्वलेश्याकानि तेन शिखायामपि सर्वत्र लवणसमुद्रे प्रकाशोभवति, अयंचार्थ प्रायोबहूनामप्रतीत इतिसंवादार्थमेतदर्थप्रतिपादकोजिनभद्रगणिक्षमाश्रमणवरचितोविशेषणवतीग्रन्थ उपदर्श्यते-“सोलससाहसियाए सिहाए कहं जोइसियविघातो न भवति?, तत्थ भन्नइ-जेण सूरपन्नत्तीए भणियं॥२॥ “जोइसियविमाणाई सव्वाइं हवंति फलिहमइयाई।
दगफालिया मया पुण लवणे जे जोइसविमाणा॥" जंसव्वदीवसमुद्देसुफालियामयाइं लवणसमुद्दे चेव केवलंदगफालियामयाइं तत्थ इदमेव कारणं मा उदगेण विघातो भवउ इति, जंबूसूरपन्नत्तीए चेव भणियं॥१॥ "लवणंमि उ जोइसिया उड्डेलेसा हवंति नायव्वा ।
तण परंजोइसिया अहलेसागा मुणेयव्वा ।।" तंपि उदगमालावभासणत्यमेव लोगठिई एसा" इति। तथा द्वादशं क्षत्रशतं एवं चत्वारो हि लवणसमुद्रे शशिनः, एकैकस्य च राशिनः परिवारेऽष्टाविंशतिर्नक्षत्राणि, ततोऽष्टाविंशतेश्चतुर्भिर्गुणने भवति द्वादशोत्तरंशतमिति।त्रीणि द्विपञ्चाशदधिकानि महाग्रहशतानि, एकैकस्य राशिन- परिवारेऽष्टाशीतर्ग्रहाणां भावात्, द्वे शतसहस्रे सप्तषष्टि सहसाणि नव शतानि तारागणकोटीकोटीनाम २६७९००००००००००००००००, उक्तञ्च॥१॥ “चत्तारि चेव चंदा चत्तारि य सूरिया लवणतोए।
बारं नक्खत्तसयं गहाण तिन्नेव बावन्ना।. ॥२॥ दो चेव सयसहस्सा सत्तट्ठी खलु बवे सहस्सा य ।
नवय सया लवणजले तारागणकोडिकोडीणं ॥ इह लवणसमुद्रे चतुर्दश्यादिषु तिथिषु नदीमुखानामापूरणतो जलमतिरेकेण प्रवर्द्धमानमुपलक्ष्यते तत्र कारणं पिपृच्छिपुरिदमाह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org