________________
१२८
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् ३/नै०-२/१०२ तह पंचमए पयरे उस्सेहो धणुसयंतु पणवीसं । ‘सो चेव य' इत्यस्यार्थोऽत्रापि पूर्ववत् । तमःप्रभायाः प्रथमे प्रस्तटे पञ्चविंशं धनुःशतं ततः परतरे तु प्रस्तटद्वये क्रमेण प्रत्येकं सार्द्धानि द्वाषष्टिर्धनूंषि प्रक्षेप्तव्यानि, तत एवं परिमाणं भवति-द्वितीये सार्द्धसप्ताशीत्यधिकं धनुःशतं तृतीयेऽर्द्धतृतीयानि धनुःशतानि, उक्तञ्च॥१॥ “सो चेव यछट्ठीए पढमे पयरंमि होइ उस्सेहो ।
बासट्टि धणुय सड्ढा पयरे पयरे य वुड्डी य॥ ॥२॥ (सड्वा य सत्तसीइ बीए पयरंमि होइ धणुयसयं)
छट्ठीए तइयपयरे दो सय पण्णासया हंति ॥ सप्तमपृथिव्यां पञ्च धनुःशतानि, उत्तरवैक्रया तु सर्वत्रापि भवधारणीयापेक्षया द्विगुणप्रमाणाऽवसातव्या॥सम्प्रति संहननप्रतिपादनार्थमाह
मू. (१०३) इमीसे णं भंते ! रयणप्प० पु० नेरइयाणं सरीया किंसंघयणी पन्नत्ता?, गोयमा! छण्हं संघयणाणं असंघयणा, नेवट्ठी नेवछिरानविण्हारू नेवसंघयणमत्थि, जे पोग्गला अनिट्ठा जाव अमणामा ते तेसिं सरीरसंघायत्ताए परिणमंति, एवं जाव अधेसत्तमाए।
इमीसे णं भंते ! रयण० पु० नेरतियाणं सरीरा किंसंठिता पन्नत्ता?, गोयमा ! दुविहा पन्नता तंजहा-भवधारणिज्जा य उत्तरवेउव्विया य, तत्थ गंजे ते भवधारणिज्जा ते हुंडसंठिया पन्नत्ता, तत्थ गंजे ते उत्तरवेउब्विया तेवि हुंडसंठिता पन्नत्ता, एवं जाव अहेसत्तमाए।
इमीसे णं भंते ! रयण० पु० ॥रतियाणं सरीरगा केरिसता वण्णेणं पन्नत्ता?, गोयमा ! काला कालोभासा जाव परमकिण्हा वण्णेणं पन्नत्ता, एवं जाव अहेसत्तमाए।
इमीसे णं भंते रयम० पु० नेरइयाणं सरीरया केरिसया गंधेणं पन्नत्ता?, गोयमा! से जहानामए अहिमडे इ वा तं चेव जाव अहेसत्तमा।
इमीसे णं रयण० पु० नेरइयाणं सरीरया केरिसया फासेणं पन्नत्ता ?, गोयमा ! फुडितच्छविविच्छविया खरफरुसझामझुसिरा फासेणं पन्नत्ता, एवं जावअधेसत्तमा ।
वृ. 'रयणप्पभे' त्यादि, रत्नप्रभापृथिवीनैरयिका भदन्त ! 'किंसंहननिनः' केन संहननेन संहननवन्तःप्रज्ञप्ताः?, भगवानाह-गौतम! 'छण्हं संघयणाण' मित्यादि प्राग्वत्, एवंप्रतिपृथिवि तावद्वक्तव्यं यावदधःसप्तमी।
सम्प्रति संस्थानप्रतिपादनार्थमाह- रयणप्पभे'त्यादि, रत्नप्रभापृथिवीनैरयिकाणां भदन्त ! शरीरकाणि 'किंसंस्थितानि' केन संस्थानेन संस्थानवन्ति प्रज्ञप्तानि ?, भगवानाह-गौतम ! रत्नप्रभापृथिवीनैरयिकाणांशरीराणि द्विविधानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-भवधारणीयानिउत्तरवैक्रियाणि च, तत्रयानि भवधारणीयानि तानितथामवस्वाभाव्यादवश्यं हुण्डनामकर्मोदयतोहुण्डसंस्थानानि, यान्यपि चोत्तरवैक्रियरूपाणि तान्यपि यद्यपि शुभमहं वैक्रयं करिष्यामीति चिन्तयति तथाऽपि तथामवस्वाभाव्यतो हुण्डसंस्थाननामकर्मोदयत उत्पाटितसकलरोमपिच्छकपोतपक्षिण इव हुण्डसंस्थानानि भवन्ति, एवं प्रतिपृथिवि तावद्वक्तव्यं यावदधःसप्तम्याम्।।
___ सम्प्रति नारकाणांशरीरेषुवर्णप्रतिपादनार्थमाह-‘रयणप्पभे' त्यादि, रत्नप्रभापृथिवीनैरयिकाणां भदन्त!शरीरकाणि कीदृशानि वर्णेन प्रज्ञप्तानि?, भगवानाह-गौतम! 'काला कालोभासा'
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org