________________
प्रतिपत्तिः - ३, नै०-उद्देशकः १
१०५
असंखेजाइंजोयणसहस्साइंबाहल्लेणंप० एवंतणुवातेऽविओवसंतरेऽवि।सकरप्प० भंते! पु० घनोदही केवतियं बाहल्लेणं प०?, गोयमा ! वीसंजोयसहस्साई बाहल्लेणं पण्णत्ते।
सक्करप्प० पु० घनवाते केवइए बाहल्लेणं पन्नते?, गोयमा! असंखे० जोयणसहस्साई बाहल्लेणं पण्णत्ते, एवं तणुवातेवि, ओवासंतरेवि जहा सक्करप्प० पु० एवं जाव अघेसत्तमा ।
वृ. 'इमीसे णं भंते !' इत्यादि, अस्या भदन्त ! रत्नप्रभायाः पृथिव्याः सम्बन्धि यप्रथम खरं-खराभिधानं काण्डं तत् कियद्वाहल्येन प्रज्ञप्तम् ?, भगवानाह-गौतम ! षोडश योजनसहस्राणि ॥ 'इमीसेण मित्यादि, अस्याभदन्त! रत्नप्रभायाः पृथिव्यारलं रत्नाभिधानं काण्डंतकियद्वाहल्येन प्रज्ञप्तम्?, भगवानाह-गौतम! एकं योजनसहनं। एवं सेषाण्यपि काण्डानि वक्तव्यानियावद् रिष्ठं-रिष्ठाभिधानं काण्डम्।
एवं पङ्गबहुलाब्बहुलकाण्डसूत्रे अपिव्याख्येये, पङ्कबहुलं काण्डं चतुरशीतिर्योजनसहमणि बाहल्येन, अब्बहुलं काण्डमशीतिर्योजनसहस्राणि, सर्वसङ्ख्यया रत्नप्रभाया बाहल्यमशीतिसहस्राधिकंलक्षं, तस्याअधोघनोदधिः विंशतिर्योजनसहस्राणिबाहल्येन, तस्याप्यघोघनवातोऽसङ्खयेयानियोजनसहस्राणिबाहल्येन, तस्याप्यधोऽसङ्खयेयानि योजनसहनाणितनुवातोबाहल्येन, तस्याप्यधोऽसङ्खयेयानि योजनसहस्राणि बाहल्येनावकाशान्तरम् ।
एवं शेषाणामपि पृथिवीनां घनोदध्यादयः प्रत्येकं तावद्वक्तव्या यावदधः सप्तम्याः॥
मू.(८७) इमीसेणंभंते! रयणप्प० पु० असीउत्तरजोयण(सय)सहस्सबाहल्लाए खेत्तच्छेएणं छिज्जमाणीए तित्तकडुयकसायअंबिलमहुराई फासतो कक्खडमगउयगरुयलहुसीतउसिणणिद्धलुक्खाई संठाणतो परिमंडलवट्टतंसचउरंसआययसंठाणपरिणयाइं अन्नमन्नबद्धाइं॥
अन्नमन्नपुट्ठाइंअन्नमन्नओगाढाइंअन्नमन्नसिणेहपडिबद्धाइंअन्नमन्नघडताए चिटुंति? हंता अत्थि। इमीसेणं भंते! रयणप्प भाएपु० खरकंडस्स सोलसजोयणसहस्सबाहल्लस्सखेत्तच्छेएणं छिज्जमाणस्स अस्थि दव्वाइंवण्णओ काल जाव परिणयाइं?, हंता अस्थि । इमीसे णं रयणप्प० पु० रयणनामगस्स कंडस्स जोयणसहस्सबाहल्लस्स खेत्तछेएणं छिज्ज० तं चेव जावहंता अस्थि, एवं जाव रिट्ठस्स, इमीसे णं भंते ! रयणप्प० पु० पंकबहुलस्स कंडस्स चउरासीतिजोयणसहस्सबाहल्लस्स खेत्तेतं चेव, एवं आवबहुलस्सवि असीतिजोयणसहस्सबाहल्लस्स।
इमीसे णं भंते ! रयणप्प० पु० घनोदधिसस वीसं जोयणसहस्सबाहल्लस्स खेत्तच्छेदेण तहेव । एवं घनवातस्स अंसखेज्जजोयणसहससबाहल्लस्स तहेव, ओवासंतरस्सवितं चेव ।
सक्करप्पभाएणंभंते! पु० बत्तीसुत्तरजोयणसतसहस्सबाहल्लस्स खेत्तच्छेण छिज्जमाणीए अस्थि दव्वाइं वण्णतो जाव घडत्ताए चिटुंति?,हंता अस्थि ।
एवंघनोदहिस्स वीसजोयणसहस्सबाहल्लस्सघणवातस्सअसंखेज्जजोयणसहस्सबाहल्लस्स, एवं जाव ओवासंतरस्स, जहा सक्करप्पभाए एवं जाव अहेसत्तमाए॥
वृ. 'इमीसे णं भंते' इत्यादि, अस्यां भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यामशीत्युत्तरयोजनशतसहस्रबाहल्यायां क्षेत्रच्छेदेन-बुद्धया प्रतरकाण्डविभागेन छिद्यमानायाम्, अस्तीति निपातोऽत्र बहुलवचनार्यगर्भः, सन्ति द्रव्याणि वर्णतः कालानि नीलानि लोहितानि हारिद्राणि शुक्लानि, गन्धतः सुरभिगन्धीनि दुरभिगन्धीनि च, रसतस्तिक्तरसानि कटुकानि कषायाणि अम्लानि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org