________________
११०
औपपातिकउपाङ्गसूत्रम्-२०
वेयावचं सज्झाओ झाणं विउस्सग्गो।
से किं तं पायच्छिते ?, २ दसविहे पन्नत्ते, तंजहा-आलोअणारिहे पडिक्कमणारिहे तदुभयारिहे विवेगारिहे विउस्सग्गारिहेतवारिहे छेदारिहे मूलारिहे अणवठ्ठप्पारिहे पारंचिआरिहे, सेतं पायच्छित्ते।
से किं तं विनए ?, २ सत्तविहे पन्नत्ते, तंजहा-नाणविनए दंसणविनए चरित्तविनए मतविणए वइविनए कायविनए लोगोवयारविनए। सेकिंतंणनणविणए?, २ पंचविहे पन्नत्ते, तंजहा-आभिनिबोहियनाणविनए सुअनाणविनए ओहिनाणविनए मनपञ्जवनाणविनए केवलनाणवितनए । से किं तं दंसनविनए ?, २ दुविहे पन्नते, तंजहा-सुस्सुसनाविनए अनचासायनाविनए।
से किंतंसुस्सुसणाविनए?, २ अनेगविहे पन्नत्ते, तंजहा–अब्मुठ्ठाणे इवाआसणाभिग्गहे इवा आसणप्पदाणे इ वा सक्कारे इ वा सम्माणे इ वा किइकम्मे इ वा अंजलिपग्गहे इ वा एतस्स अणुगच्छणया ठिअस्स पज्जुवासणया गच्छंतस्स पडिसंसाहणया, सेतं सुस्सुसणाविनए।
वृ. 'पायच्छित्तं तिअतिचारविशुद्धिः, साचवन्दनादिनाविनयेन विधीयत इत्यत आह'विनओ'त्ति कर्मविनयनहेतुव्यापारविशेषः, तद्वानेवच वैयावृत्येवर्ततइत्यतआह-'वेयावचंति भक्तादिभिरुपष्टम्भः, वैयावृत्यान्तराले चस्वाध्यायो विधेय इत्यत आह-'सज्झाओ'त्तिशोभनो मर्यादयापाठ इत्यर्थ, तत्र चध्यानं भवतीत्याह-'झाणं'ति, शुभध्यानादेव हेयत्यागोभवतीत्यत आह-'विउस्सग्गे'त्ति। ___'आलोयणारिहे'त्तिआलोचनां-गुरुनिवेदनां विशुद्धये यदर्हतिभिक्षाचर्याद्यतिचारजातं तदालोचनाह, तद्विषयत्वादालोचनालक्षणा विशुद्धिरपि आलोचनाहमित्युक्तं, तस्या एव तपोरूपत्वादिति, एवमन्यान्यपि, नवरं 'पडिक्कमणारिहे'त्ति मिथ्यादुष्कृतं, 'तदुभयारिहेत्ति आलोचनाप्रतिक्रमणस्वभावं, 'विवेगारिहेत्ति अशुद्धभक्तादिविवेचनं, 'विस्सग्गारिहे'त्ति कायोत्सर्ग।
'तवारिहे'त्ति निर्विकृतादिकंतपः, छेदारिहेत्ति दिनपञ्चकादिनाक्रमेण पर्यायच्छेदनं, 'मूलारिहेत्ति पुनव्रतोपस्थापनम्, 'अनवट्ठप्पारिहेत्ति अचरिततपोविशेषस्य व्रतेष्वनस्थापन, 'पारंचिआरिहे'त्ति तपोविशेषेणैवातिचारपारगमनमिति, 'आसणाभिग्गहे इ वत्ति यत्र यत्रोपवेष्टुमिच्छति तत्र तत्रासननयनं, 'आसणप्पयाणं ति आसनदानमात्रमेवेति।
मू. (२०-वर्तते) से किं तं अणच्चासायनाविणए?, २ पणतालीसविहे पन्नत्ते, तंजहा -अरहंताणं अणच्चासायणयाअरहंतपन्नत्तस्स धम्मस्स अणघासायणया आयरियाणं अणच्चासायणया एवं उवज्झायाणं थेराणं कुलस्स गणस्स संघस्स किरिआणं संभोगिअस्स आभिनिबोहियणनणस्ससुअनाणस्सओहिनाणस्समणपज्जवनाणस्स केवलनाणस्सएएसिंचेव भत्तिबहुमाणे एएसिं चेव वण्णसंजलणया, सेतं अणच्चासायणाविनए।
से किं तं चरित्तविनए ?, २ पंचविहे पन्नत्ते, तंजहा-सामाइअचरित्तविनए छेओवट्ठावणिअचरित्तविनए परिहारविसुद्धिचरित्तविनए ?, सुहुमसंपरायचरित्तविनए अहक्खायचरित्तविनए, सेतंचरित्तविनए।से किंतं मणविनए?,२ दुविहे पन्नत्ते, तंजहा-पसत्थमनविनए
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org