________________
श्रुतस्कन्धः-१, वर्गः-, अध्ययन-८
१४५
-निल्लालियजमलजुयलजीह तिनिालितं-विवृतमुखानिःसारितंयमलं-समंयुगलं-द्वयं जिह्वयोर्येन तत्तथा 'आऊसियवयणगंडदेसं'तिआऊसियत्ति-प्रविष्टौवदनेगण्डदेशी-कपोलभागी यस्य तत्तथा 'चीणचिपिडनासिय'ति चीना-इस्वा चिपिटा च-निम्ना नासिका यस्य तत्तथा 'विगयभुग्गभुमयंति विकृते-विकारवत्यौ भुग्ने-भग्ने इत्यर्थः, पाठान्तरेण 'भुग्गभग्गे' अतीव वक्रेभुवौयस्यतत्तथा, 'खज्जोयगदित्तचक्खुराग'तिखद्योतका-ज्योतिरिङ्गणाः तद्वद्दीप्तश्चक्षूरागोलोचनरक्तत्वं यस्य तत्तथा, उत्रासनकं-भयंकरं विशालवक्षो-विस्तीर्णोरःस्थलं विशालकुक्षिविस्तीर्णोदरदेशंएवंप्रलम्बकुक्षि पहसियपयलियपयडियगत्तं'त्तिप्रहसितानि-हसितुमारब्धानि प्रचलितानिचस्वरूपात्प्रवलिकानिवा-प्रजातवलीकानि प्रपतितानिच-प्रकर्षेण श्लथीभूतानि गात्राणि यस्य तत्तथा, . वाचनान्तरे 'विगयभुग्गभुमयपहसियपयलियपयडियफुलिंगखज्जोयदित्तचक्खराग'ति पाठः, तत्र विकृते भग्ने भ्रुवौ प्रहसिते च प्रचलिते प्रपतिते यस्य स्फुलिङ्गवत् खद्योतकवच दीप्तश्चक्षूरागश्च यस्य तत्तथा, 'पणच्चमाण'मित्यादि विशेषणपञ्चकं प्रतीतं, 'नीलुप्पले त्यादौ गवलं-महिषशृङ्गं अतसी-मालवकदेशप्रसिद्धो धान्यविशेषः, 'खुरहारं'तिक्षुरस्येव धारा यस्य स तथा तमसिं-खङ्ग, क्षुरो ह्यतितीक्ष्णधारो भवत्यन्यथा केशानाममुण्डनादिति क्षुरेणोपमा खड्गधरायाः कृतेति, अभिमुखमापतत्पश्यन्ति सर्वेऽपिसांयात्रिकाः, तत्रार्हन्नकवर्जायत् कुर्वन्ति तदर्शयितुमुक्तमेव पिशाचस्वरूपं सविशेषं तेषां तद्दर्शनं चानुवदन्निदमाह--
_ 'तए ण'मित्यादि, ततस्ते अर्हन्नकवर्जाः सांयात्रिकाः पिशाचरूपं वक्ष्यमाणविशेषणं पश्यन्ति, दृष्ट्वा च बहूनमिन्द्रादीनांबहून्युपयाचितशतान्युपयाचितवन्तस्तिष्ठन्तीति समुदायार्थः, अथवा 'तएणति अरहन्नगवज्जा इत्यादिगमान्तरं 'आगासदेवयाओनचंति' इतोऽनन्तरंद्रष्टव्यम्,
अत एव वाचनान्तरे नेदुमुपलभ्यते, उवलभ्यते चैवम्-'अभिमुहं आवयमाणं पासंति, तए णं ते अरहन्नगवजा नावावाणियगा भीया'इत्यादि, तत्र 'तीलपिसायं'ति तालवृक्षाकारोऽतिदीर्घत्वेन पिशाचः तालपिशाचः तं, विशेषणद्वयंप्रागिव, 'फुट्टसिरं ति स्फुटितम्-अबन्धत्वेन विकीर्णं शिरइति-शिरोजातत्वात् केशायस्यसतथातंभ्रमरनिकरवत्वरमाषराशिवत्महिषवच्च कालको यः स तथा तं, भृतमेघवर्णं तथैव, सूर्पमिव-धान्यशोधकभाजनविशेषवत् नखा यस्य ससूर्पनखः तं, 'फालसदशजिह्वमिति फालं-द्विपञ्चाशत्पलप्रमाणो लोहमयो दिव्यविशेषस्तच्च वह्निप्रतापितमिह ग्राह्यं तत्साधर्म्यं चेह जिलाया वर्णदीप्तिदीर्घत्वादिभिरिति, लम्बोष्ठं प्रतीतं धवलाभित्ताभिरश्लिप्टाभिर्विशरारुत्वेन तीक्ष्णाभिः स्थिराभिः निश्चलत्वेन पीनाभिरुपचतत्वेन कुटिलाभिश्च वक्रतया दंष्ट्राभिरवगूढं-व्याप्तं वदनं यस्य स तथा तं,
-विकोशितस्य-अपनीतकोशकस्य निरावरणस्येत्यर्थः धारास्योः-धाराप्रधानखड्गयोर्यधुगलं-द्वितयं तेन समय दृश्यौ-अत्यन्ततुल्ये तनुके-प्रतले चञ्चलं-विमुक्तस्थैर्य यथा भवत्यविश्रामित्यर्थो गलन्त्यौ-रसातिलौल्यात् लालाविमुञ्चन्त्यौरसलोले-भक्ष्यरसलम्पटे चपले-चञ्चले फुरफुरायमाणे प्रकम्प्रेनिलालिते मुखानिष्काशितेअग्रजिह्वे-अग्रभूतेजिह्वे जिलाने इत्यर्थो येनस तथा तं 'अवच्छियंतिप्रसारितमित्येके, अन्ये तुयकारस्यालुप्तत्वात् 'अवयच्छियं' |7|10
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org