________________
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) १२/-/१०/५६१
भेदाविशेषात्, दृश्यते च यदा कश्चिद्धरिततरुतरुणशाखाविसररन्ध्रोदरान्त रतः किमपि शुक्लं पश्यति तदा किमियं पताका किमियं बलाका
इत्येवं प्रतिनियतगुणिविषयोऽसौ, नापि धर्मिणो धर्म सर्वथैवाभिन्नः, सर्वथैवाभेदे हि संशयानुत्पत्तिरेव, गुणग्रहणत एव गुणिनोऽपि गृहीतत्वादतः कथञ्चिदभेदपक्षमाश्रित्य ज्ञानं पुनर्नियमादात्मेत्युच्यत इति, इह चात्मा ज्ञानं व्यभिचरति ज्ञानं त्वात्मानं न व्यभिचरति
खदिरवनस्पतिवदिति सूत्रगर्भार्थः इति ।।अमुमेवार्थं दण्डके निरूपयन्नाह ! - आये'त्यादि, नारकाणां 'आत्मा' आत्मस्वरूपं ज्ञानं उतान्यनारकाणां ज्ञानं ? तेभ्यो व्यतिरिक्तमित्यर्थः इतिप्रश्नः, उत्तरंतुआत्मा नारकाणांस्याज्ज्ञानं सम्यग्दर्शनभावात् स्यादज्ञानं मिथ्यादर्शनभावात्, ज्ञानं पुनः ‘से'त्ति तनारकसम्बन्धि आत्मा न तद्वयतिरिक्तमित्यर्थः ।
'आया भंते ! पुढविक्काइयाण मित्यादि, 'आत्मा' आत्मस्वरूपमज्ञानमुतान्यत्तत्तेषां ?, उत्तरंतु-आत्मा तेषामज्ञानरूपो नान्यत्तत्तेभ्यइतिभावार्थः। एवंदर्शनसूत्राण्यपि, नवरंसम्यग्दृष्टिमिथ्याध्टयोर्दशनस्याविशिष्टत्वादात्मा दर्शनं दर्शनमप्यात्मैवेति वाच्यं, यत्र हि धर्मे विपर्ययो नास्तितत्र नियम एवोपनीयतेन व्यभिचारो, यथेहैवदर्शने, यत्रतु विपर्ययोऽस्तितत्र व्यभिचारो नियमश्चयथा ज्ञाने, आत्मा ज्ञानरूपोऽज्ञानरूपश्चेति व्यभिचारः, ज्ञानं त्वात्मैवेति नियम इति ।
मू. (५६२) आया भंते ! रयणप्पभापु० अन्ना रयणप्पभा पुढवी!, गोयमा! रयणप्पभा सिय आया सिय नो आया सिय अवत्तव्वंआयाति य नो आयाइय, से केणडेणं भंते! एवं वुच्चइ रयणप्पभा पुढवी सिय आया सियनो आया सिय अवत्तव्वं आतातिय नो आतातिय?, गोयमा अप्पणो आदिढे आया परस्स आदिढे नो आया तदुभयस्स आदिढे अवत्तव्वं रयणप्पभा पुढवी आयातिय नो आयाति य से तेणटेणं तं चैव जाव नो आयातिय।। .. आया भंते! सक्करप्पभापुढवी जहा रयणप्पभा पुढवी तहा सक्करप्पभाएविएवंजाव अहे सत्तमा । आया भंते ! सोहम्मकप्पे पुच्छा, गोयमा ! सोहम्मे कप्पे सियआया सिय नो आया जाव नो आयाति य, से केणतुणं भंते ! जाव नो आयातिय?, गोयमा! अप्पणो आइढे आया परस्स आइट्टे नो आया तदुभयस्स अवत्तव्वं आताति य नो आताति य, से तेणद्वेणं तं चेव जाव नो आयाति य, एवं जाव अच्चुए कप्पे आया भंते ! गेविजविमाणे अन्ने गेविजविमाणे एवं जहा रयणप्पभा तहेव, एवं अनुत्तरविमाणावि, एवं इसिपब्भारावि।
आया भंते ! परमाणुपोग्गले अन्ने परमाणुपोग्गले ?एवं जहा सोहम्मे कप्पे तहा परमाणुपोग्गलेवि भाणियब्वे ॥आया भंते ! दुपएसिए खंधे अन्ने दुपएसिए खंधे?, गोयमा! दुपएसिए खंधे सिय आया १ सिय नो आया २ सिय अवत्तव्वं आयाइ य नो आयातिय ३ सिय आया य नो आया य४ सिय आया य अवत्तव्वं आयातिय नो आयाति य ५ सिय नो आया य अवत्तव्वं आयाति य नो आयाति य ६।से केणटेणं भंते! एवं तं चेव जाव नो आयाति य अवत्तव्वं आयाति य नो आयाति य गोयमा ! अप्पणो आदिढे आया १ परस्स आदिढे नो आया २ तदुभयस्सआदिद्वेअवत्तव्वंदुपएसिए खंधे आयाति य नो आयातिय ३ देसे आदितु सब्भावपज्जवे देसे आदिढे असब्भावपजवे दुप्पएसिए खंधे आया य नो आया य ४ देसे आदिढे सब्भावपज्जवे देसे आदिढे तदुभयपजवे दुपएसिए खंधे आया य अवत्तव्वं आयाइ य नो आयाइ य ५ देसे
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only