________________
शतकं-२५, वर्गः-, उद्देशकः-४
३९३ मू. (८८६) जीवाणं भंते ! किं सेया निरेया ?, गोयमा ! जीवा सेयावि निरेयावि, से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चति जीवा सेयावि निरेयावि?, गोयमा! जीवा दुविहा पन्नत्ता, तंजहा।
संसारसमावन्नाग य असंसारसमावन्नगाय, तत्थणंजेते असंसारसमावनगातेणं सिद्धा
सिद्धाणंदुविहा पन्नत्ता, तंजहा-अणंतरसिद्धाय परंपरसिद्धाय, तत्थणंदे परंपरसिद्धा तेणं निरेयां, तत्थ णं जे ते अनंतरसिद्धा तेणं सेया, ते णं भंते! किं देसेया सव्वेया?, गोयमा ! नो देसेया सव्वेया।
तत्थ णं जे ते संसारसमावनगा ते दुविहा पं०, तंजहा-सलेसिपडिवनगा य असेलेसपडिवनगा य, तत्थणंजेते सलेसीपडिवनगातेणं निरेया, तत्थणंजेतेअसेलेसीपडिवनगा तेणं या, ते णं भंते ! कि देसेया सव्वेया?, गोयमा ! देसेयावि सव्वेयावि, से तेणद्वेणं जाव निरेयावि। - नेरइया णं भंते ! किं देसेया सव्वेया?, गोयमा ! देसेयावि सव्वेयावि, से केणद्वेणं जाव सव्वेयावि?,गोयमा! नेरइयादविहापं०, तं०-विग्गहगतिसमावन्नगायअविग्गहगइसमावनगा य, तत्थ णंजे ते विग्गहगतिसमावन्नगा ते णं सव्वेया, तत्थ णंजे ते अविग्गहगतिसमावनगा ते णं देसेया, से तेणटेणं जाव सव्वेयावि, एवंजाव वेमाणिया। .
वृ. शरीरवन्तश्च जीवाश्चलस्वभावा भवन्तीति सामान्येन जीवानां चलत्वादि पृच्छन्नाह-'जीवाणमित्यादि, 'सेय'त्ति सहैजेन-चलनेन सैजाः 'निरेय'त्तिनिश्चलनाः 'अनंतरसिद्धा यत्ति न विद्यते अन्तरव्यवधानं सिद्धत्वस्य येषां तेऽनन्तारास्ते च ते सिद्धाश्चेत्यनन्तरसिद्धाः ये सिद्धत्वस्यप्रथमसमयेवर्तन्ते, तेच सैजाः,सिद्धिगमनसमयस्य सिद्धत्वप्राप्तिसमयस्य चकत्वादिति, परम्पर-सिद्धास्तु सिद्धत्वस्य द्वयादिसमयवृत्तयः, देसेय'त्ति देशैजाः-देशतश्चलाः 'सव्वेय'त्ति सर्वैजाःसर्वतश्चलाः ‘नो देसेयासव्वेय'त्तिसिद्धानांसर्वात्मना सिद्धौ गमनात्सर्वैजत्वमेव ___'तत्थणजे ते सेलेसीपडिवनगा तेणं निरेय'त्तिनिरुद्धयोगत्वेन स्वभावतोऽचलत्वात्तेषां 'देसेयावि सव्वेयावित्ति इलिकागत्या उत्पत्तिस्थानं गच्छंतो देशैजाः प्राक्नशरीरस्थस्य देशस्य विवक्षया निश्चलत्वात्, गेन्दुकगत्या तु गच्छन्तः सर्वैजाः, सर्वात्मना तेषां गमनप्रवृत्तत्वादिति ।
“विग्गहगइसमावन्नग'त्ति विग्रहगतिसमापन्नका ये मृत्वा विग्रहगत्योत्पत्तिस्थानं गच्छन्ति 'विग्गहगइसमावन्नग'त्ति अविग्रहगतिसमापनकाः-विग्रहगतिनिषेधाजुगतिकाअवस्थिताश्च, तत्र विग्रहगतिसमापन्नागेन्दुकगत्या गच्छन्तीतिकृत्वा सर्वैजाः,अविग्रहगतिसमापनकास्त्वस्थिता एवेह विवक्षिताइतिसंभाव्यते, तेच देहस्थाएव मारणान्तिकसमुद्घातात् देशेनेलिकागत्योत्पत्तिक्षेत्रं स्पृशन्तीति देशैजाः स्वक्षेत्रावस्थिता वा हस्तादिदेशानामेजनादिति ।
उक्ता जीववक्तव्यता अथाजीववक्तव्यतामाह
मू. (८८७) परमाणुपोग्गला णं भंते ! किं संखेज्जा असंखेज्जा अनंता ?, गोयमा ! नो संखेजा नो असंखेज्जा अनंता, एवं जाव अनंतपएसिया खंधा । एगपएसोगाढाणं भंते! पोग्गला किं संखेज्जा असंखेज्जा अनंता?, एवं चेव, एवं जाव असंखेज्जपएसोगाढा।
एगसमयठितीयाणंभंते! पोग्गला किंसंखेज्जा ?, एवंचेव, एवं जाव अनंतगुणकालगा, एवं अवसेसावि वण्णगंधरसफासा नेयव्वा जाव अमंतगुणलुक्खत्ति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org