________________
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) ११/-/११/५१४ -दिवसप्पमाणकाले १ राइप्पमाणकाले य २, चउपोरिसिए दिवसे चउपोरिसिया राई भवइ ।
वृ. 'तेण'मित्यादि, ‘पमाणकाले त्तिप्रमीयते-परिच्छिद्यतेयेन वर्षशतादितत्प्रमाणंस चासौ कालश्चेति प्रमाणकालः प्रमाणं वा-परिच्छेदनं वदिस्तप्रधानस्तदर्थो वा कालः प्रमाणकालः–अद्धाकालस्य विशेषो दिवसादिलक्षणः, आह च- . ॥१॥ "दुविहो पमाणकालो दिवसपमाणंच होइ राईय।
चउपोरिसिओ दिवसो राई चउपोरिसी चेव ॥" अहाउनिव्वत्तिकाले ति यथा-येन प्रकारेणायुषो निर्वृत्ति-बन्धनं तथा य-कालःअवस्थितिरसौ यथायुर्निर्वृत्तिकालो-नारकाद्यायुष्कलक्षणः,अयंचाद्धाकाल एवायुःकर्मानुभवविशिष्टः सर्वेषामेव संसारिजीवानां स्यात्, आह च॥१॥ “नेरइयतिरियमणुया देवाण अहाउयं तुजंजेणं ।
निव्वत्तियमनभवे पालेंति अहाउकालो सो॥" - 'मरणकाले'त्ति मरणेन विअद्धा-शिष्टः कालः मरणकालः–अद्धाकालः एव, मरणमेव वा कालोमरणस्य कालपर्यायत्वान्मरणकालः, अद्धाकाले त्तिसमयादयो विशेषास्तद्रूपः कालोऽद्धाकालः-चन्द्रसूर्यादिक्रियाविशिष्टोऽर्द्धतृतीयद्वीपसमुद्रान्तर्वर्ती समयादि, आह च॥१॥ “समयावलियमुहुत्ता दिवसअहोरत्तपक्खमासा य। ..
संवच्छरजुगपलिया सागरओस्सप्पिपरियट्टा ॥” इति अनन्तरं चतुष्पौरुषीको दिवसश्चतुष्पौरुषीका च रात्रिर्भवतीत्युक्तमय पौरुषीमेव प्ररूपयन्नाह
मू. (५१५) उक्कोसया अद्धपंचममुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवइ जहनिया तिमुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवइ, जदाणंभंते! उक्कोसिया अद्धपंचमुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वो पोरिसी भवति तदा णं कतिभागमुहुत्तभागेणं परिहायमाणी परि० २ जहन्निया तिमुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवति?, जदा णं जहन्निया तिमुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवति तदा णं कतिभागमुहत्तभागेणं परिवड्डमाणी २ उक्कोसिया अद्धपंच मुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवइ । सुदंसणा! जदा णं उक्कोसिया अद्धपंचममुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वापोरिसीभवइ तदाणं बावीससयभागमुहुत्तभागेणं परिहायमाणी परि०२ जहन्निया तिमुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवइ ।
जदा णं जहनिया तिमुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवइ तया णं बावीससयभागमुहुत्तभागेणं परिवठ्ठमाणी परि०२ उक्कोसिया अद्धपंचममुहुत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवति । कदाणं भंते ! उक्कोसिया अद्धपंचममुहुत्ता दिवस्स राईए वा पोरिसी भवइ ? कदा वा जहनिया तिमुहत्ता दिवसस्स वा राईए वा पोरिसी भवइ?
सुदंसणा! जदा णं उक्कोसिए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ जहनिया दुवालसमुहुत्ता राई भवइ तदा णं उक्कोसिया अद्धपंचममुहुत्ता दिवसस्स पोरिसी भवइ जहन्निया तिमुहुत्ता राईए पोरिसी भवइ, जया णं उक्कोसिया अट्ठारसमुहुत्तिआ राई भवति जहन्निए दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ तदा णं उक्कोसिया अद्धपंचममुहत्ता राईए पोरिसी भवइ जहनिया तिमुहुत्ता दिवसस्स
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org