________________
भगवती अङ्गसूत्रं (२) १९/-/९/७७४
कइविहे णं भंते! पोग्गलकरणेप० ? गोयमा ! पंचविहे पोग्गलकरणे पं० तं० - वन्नकरणे गंधकरणे रसकरणे फासकरणे संठाणकरणे, वन्नकरणे णं भंते! कतिविहे प० ?, गोयमा ! पंचविहे प०, तंजहा - कालवन्नकरणे जाव सुकिल्लवन्नकरणे, एवं भेदो, गंधकरणे दुविहे रसकरणे पंचविहे फासकरणे अट्ठविहे ।
२८२
संठाणकर णं भंते! कतिविहे प० ?, गोयमा ! पंचविहे प०, तंजहा - परिमंडलसंठाणे जाव आयतसंठाणकरणेत्ति सेवं भंते! २ त्ति जाव विहरति ॥
वृ. 'कइविहे ण' मित्यादि, तत्र क्रियतेऽनेनेति करणं - क्रियायाः साधकतमं कृतिर्वा करणं-क्रियामात्रं, नन्वस्मिन् व्याख्याने करणस्य निर्वृत्तेश्च न भेदः स्यात्, निर्वृत्तेरपि क्रियारूपत्वात्, नैवं, करणमारम्भक्रिया निर्वृत्तिस्तु कार्यस्य निष्पत्तिरिति ।
‘दव्वकरणे’त्ति द्रव्यरूपं करणं - दात्रादि द्रव्यस्य वा - कटादेः द्रव्येण-शकालादिना द्रव्ये वा - पात्रादौ करणं द्रव्यकरणं, 'खेत्तकरणं' ति क्षेत्रमेव करणं क्षेत्रस्य वा - शालिक्षेत्रादेः करणं क्षेत्रेण वा करणं स्वाध्यायादेः क्षेत्रकरणं ।
'कालकरणे 'त्ति काल एव करणं कालस्य वा - अवसरादेः करणं कालेन वा काले वा करणं कालकरणं । 'भवकरणं' ति भवो - नारकादि स एव करणं तस्य वा तेन वा तस्मिन् वा करणम्, एवं भावकरणमपि, शेषं तूद्देशकसमाप्तिं यावत् सुगममिति ।।
शतकं - १९ उद्देशकः - ९ समाप्तः
-: शतक - १९ उद्देशकः - १०:
वृ.० नवमे करणमुक्तं, दशमे तु व्यन्तराणामाहारकरणमभिधीयते इत्येवंसम्बद्धोऽयंमू. (७७८)' वाणमंतराणं भंते! सव्वे समाहारा एवं जहा सोलसमसए दीवकुमारुद्देसओ जाव अप्पड्डियत्ति भंते २ ॥
वृ. सुगमो नवरं 'जाव अप्पड्डिय'त्ति अनेनेदमुद्देशकान्तिमसूत्रं सूचितम् -'एएसि णं भंते वाणमंतराणं कण्हलेसाणं जाव तेउलेसाण य कयरे २ हिंतो अप्पड्डिया वा महड्डिया वा ?, गोयमा ! कण्हलेसेहिंतो नीललेस्सा महड्डिया जाव सव्वमहड्डिया तेऊलेस्स' त्ति ।। शतक - १९ उद्देशकः - १० समाप्तः
119 11
“ एकोनविंशस्य शतस्य टीकामज्ञोऽप्यकार्षं सुजनानुभावात् । चन्द्रोपलश्चन्द्रमरीचियोगादनम्बुवाहोऽपि पयः प्रसूते ॥
शतकं - १९ समाप्तम्
मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधिता सम्पादिता भगवती अङ्गसूत्रे एकोनविंशतिशतकस्य अभयदेवसूरिविरचिता टीका परिसमाप्ता ।
शतक - २०
वृ. व्याख्यातमेकोनविंशतितमं शतम्, अथावसरायातं विंशतितममारभ्यते तस्य चादावेवोद्देशक सङ्ग्रहणी 'बेइंदिये' त्यादि गाथामाह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org