________________
शतकं-१८, वर्ग:-, उद्देशकः-१०
२६५ मू. (७५३) रायगिहे जाव एवंवयासी-अनगारेणंभंते! भावियप्पा असिधारंवाखुरधारं वा ओगाहेजा?, हंता उग्गाहेज्जा । से णं तत्थ छिज्जेज वा भिज्जेज वा?, नतिणढे० स० नो खलु तत्थ सत्यं समइ, एवंजहापंचमसए परमाणुपोग्गलवत्तव्वया जाव अनगारेणंभंते! भावियप्पा उदावत्तं वा जाव नो खलु तत्थ सत्थं कमइ॥
वृ. रायगिहे'इत्यादि, इह चानगारस्य क्षुरधारादिषुप्रवेशो वैक्रियलब्धिसामदिवसेयः, 'एवंजहापंचमसए'इत्यादि, अनेनच यत्सूचितंतदिदम्-'अणगारेणंभंते! भावियप्पाअगनिकायस्स मज्झमज्झेणं वीइवएज्जा?, हंता वीइवएज्जा।
सेणं तत्थ झियाएजा?, नो इणढे समढे, नो खलु तत्थ सत्थं कमई' इत्यादि।
पूर्वमनगारस्याधिकारादिष्ववगाहनोक्ता, अथावगाहनामेव स्पर्शनालक्षणपर्यायान्तरेण परमाण्वादिष्वभिधातुमाह
मू. (७५४) 'परमाणुपोग्गले णं भंते ! वाउयाएणं फुडे वाउयाए वा परमाणुपोग्गलेणं फुडे ?, गोयमा ! परमाणुपोग्गले वाउयाएणं फुडे नो वाउयाए परमाणुपोग्गलेणं फुडे ।
दुप्पएसिएणं भंते ! खं० वाउयाएणं एवं चेव एवं जाव असंखेज्जपएसिए।
अनंतपएसिए णं भंते ! खंधे वाउपुच्छा, गोयमा! अनंतपएसिए खंधे वाउयाएणं फुडे वाउयाए अनतपएसिएणं खंधेणं सिय फुडे सिय नो फुडे। . वत्थी भंते ! वाउयाएणं फुडे वाउयाए वत्थिणा फुडे ?, गोयमा! वत्थी वाउयाएणं फुडे नो वाउयाए वस्थिणा फुडे॥
वृ. 'परमाणुपोग्गलेण'मित्यादि, 'वाउयाएणंफुडे'त्तिपरमाणुपुद्गलो वायुकायेन 'स्पृष्टः' व्याप्तो मध्ये क्षिप्त इत्यर्थ : 'नो वाउयाए' इत्यादि नो वायुकायः परमाणुपुद्गलेन ‘स्पृष्टः' व्याप्तो मध्ये क्षिप्तो, वायोर्महत्वाद् अणोश्च निष्प्रदेशत्वेनातिसूक्ष्मतया व्यापकत्वाभावादिति।
__'अनंतपएसिए ण मित्यादि, अनन्तप्रदेशिकः स्कन्धो वायुना व्याप्तो भवति सूक्ष्मतरत्वात्तस्य, वायुकायः पुनरनन्तप्रदेशिकस्कन्धेन स्याद् व्याप्तः स्यान्न व्याप्तः, कथम् ?, यदा वायुस्कन्धापेक्षया महानसौ भवित तदा वायुस्तेन व्याप्तो भवत्यन्यदा तु नेति ।
'वत्थी' त्यादि, वस्ति' तिर्वायुकायेन ‘स्पृष्टः' व्याप्तः सामस्त्येन तद्विवरपरिपूरणात्नो वायुकायो वस्तिना स्पृष्टो वस्तेर्वायुकायस्य परित एव भावात् ।
अनन्तरंपुद्गलद्रव्याणिस्पृष्टत्वधर्मतोनिरूपितानि, अथवर्णादिभिस्तान्येव निरूपयन्नाह
मू. (७५५) अस्थि णं भंते ! इमीसे रयणप्पभाए पुढ० अहे दव्वाइं वन्नओ कालनीललोहियहालिद्दसुकिल्लाइंगंधओ सुब्भिगंधाइंदुभिगंधाइं रसओ तित्तकडुयक-सायअंबिलमहुराई फासओ कक्खडमउयगरुयलहुयसीयउसिणनिद्धलुक्खाइं अन्नमनबद्धाइं अन्नमन्नपुट्ठाई जाव अन्नमनघडताए चिट्ठति?, हंता अस्थि, एवं जाव अहेसत्तमाए।
अत्थिणं भंते! सोहम्म० कप्पस्स अहे चेव एवंजाव ईसिपब्भाराए पुढ० । सेवं भंते! २ जाव विहरइ । तए मं समणे भगवं महावीरे जाव बहिया जणवयविहारं विहरति ।।
वृ. 'अत्थी' त्यादि, 'अन्नमनबद्धाइंति गाढाश्लेषतः ‘अन्नमन्नपुट्ठाइंति आगाढाश्लेषतः, यावत्करणात् 'अन्नमनओगाढाईति एकक्षेत्राश्रितानीत्यादि दृश्यम्, 'अन्नमनघडत्ताए'त्ति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org