________________
२०४
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) १६/-/२/६६८ मू. (६६८) सक्क णं भंते ! देविंदे देवराया किं सम्मावादी मिच्छावादी ?, गोयमा ! सम्मावादी नो मिच्छावादी । सक्के णं भंते ! देविंदे देवराया किं सच्चं भासं भासति मोसं भासं मासति सच्चामोसं भासं भासति असच्चामोसं भासं भासति? गोयमा सचंपि भासं भासति जाव असच्चामोसंपि भासं भासति ॥
सक्केणं भंते ! देविंदे देवराया किं सावजं भासं भासति अणवजं भासं भासति?, गोयमा सावजंपि भासं भासति अणवजंपि भासं भासति, से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ-सावजंपि जाव अणवजंपि भासं भासति?, गोयमा ! जाहे णं सक्के देविंदे देवराया सुहुमकायं अणिजूहित्ताणं भासं भासति ताहे णं सक्के सावजं भासं भासति जाहे णं सके सुहुमकायं निहित्ता णं भासं भासति ताहे णं सक्के अणवजं भासंभासति, से तेणटेणं जाव भासति ।
सक्केणं भंते! देविंदे देवराया किंभवसिद्धीए अभवसि० सम्मदिट्ठीएएवंजहा मोउद्देसए सणंकुमारो जाव नो अचरिमे॥
वृ. 'सक्केण'मित्यादि, सम्यग्वदितुंशीलं-स्वभावोयस्यस सम्यग्वादीप्रायेणासौसम्यगेव वदतीति । सम्यग्वादशीलत्वेऽपि प्रमादादिना किमसौ चतुर्विधां भाषां भाषते न वा ? इति प्रश्नयन्नाह- 'सक्के ण'मित्यादि, सत्याऽपि भाषा कथञ्चिद्भाष्यमाणा सावद्या संभवतीति पुनः पृच्छति- “सक्के ण'मित्यादि, ‘सावज्जति सहावद्येन-गर्हितकर्मणेति सावद्या तां ‘जाहे णं'ति यदा 'सुहुम-कायंति सूक्ष्मकायं हस्तादिकं वस्तिति वृद्धाः, अन्ये त्वाहुः - . 'सुहुमकायंतिवस्त्रम् अनिहित्त'त 'अपोह्य' अदत्वा, हस्ताद्यावृतमुखस्य हिभाषमाणस्य जीवंरक्षणतोऽनवद्याभाषा भवतिअन्यातुसावधेति॥शक्रमेवाधिकृत्याह-'सक्केण मित्यादि, 'मोउद्देसए'त्ति तृतीयशते प्रथमोद्देशके ।।
मू. (६६९) जीवाणं भंते ! किं केयकडा कम्मा कजंति अचेयकडा कम्मा कजंति ?, गोयमा! जीवाणं चेयकडा कम्मा कजंति नो अचेयकडा कम्मा कजंति, से केण० भंते ! एवं युच्चइ जाव कज्जंति?
गोयमा ! जीवाणं आहारोवचिया पोग्गला बोंदिचिया पोग्गला कलेवरचिया पोग्गला तहा २ णं ते पोग्गला परिणमंति नत्थि अचेयकडा कम्मा समणाउसो !, दुट्ठाणेसु दुसेजासु दुन्निसीहियासुतहा २ णं ते पोग्गला परिणमंति नस्थि अचेयकडा कम्मा समणाउसो!, आयंके से वहाए होति संकप्पे से वहाए होति मरणंते से वहाए होति तहा २ णं ते पोग्गला परिणमंति नत्थि अचेयकडा कम्मा समणाउसो! । से तेणटेणं जाव कम्मा कज्जंति,
एवं नेरतियाणवि एवंजाव वेमाणियां । सेवं भंते! जाव विहरति ।
वृ.अनन्तरं शक्रस्वरूपमुक्तं, तच्च कर्मतो भवतीति सम्बन्धेन कर्मस्वरूपप्ररूपणायाह'जीवाण'मित्यादि, 'चेयकडकम्मत्तिचेतः-चैतन्यंजीवस्वरूपभूताचेतनेत्यर्थतेन कृतानि-बद्धानि चेतःकृतानि कर्माणि 'कजंति'त्ति भवन्ति, कथम् ? इति चेदुच्यते
“जीवाणं'ति जीवानामेव नाजीवानाम् ‘आहारोवचिया पोग्गल'त्ति आहाररूपतयोपचिताः-सञ्चिता ये पुद्गलाः 'बोदिचिया पोग्गल'त्ति इह बोन्दिः-अव्यक्तावयवं शरीरं ततो बोन्दितया चिता ये पुद्गलाः, तथा 'कडेवरचिय'त्ति कडेवरतया चिता ये पुद्गलाः 'तहा
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org