________________
७८
भगवतीअङ्गसूत्रं १/-/५/६३ पन्नत्ता, तंजहा-जहन्निया ओगाहणा, पदेसाहिया जहन्निया ओगाहणा, दुप्पेसाहिया जहनिया ओगाहणा, जाव असंखिज्जपएसाहिया जहन्निया ओगाहणा, तप्पाउग्गुक्कोसिया ओगाहणा।
इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु एगमेगंसि निरयावासंसिजहनियाए ओगाहणाए वट्टमाणा नेरइया किंकोहोवउत्ता?, असीइभंगाभाणियव्वा जाव संखिजपएसाहिया जहन्निया ओगाहणा, असंखेजपएसाहियाए जहनियाए ओगाहणाए वट्टमाणाणं तप्पाउग्गुक्कोसियाए ओगाहणाए वट्टमाणाणं नेरइयाणं दोसुवि सत्तावीसंभंगा।
इमिसेणंभंते! रयण० जाव एगमेगंसि निरयावासंसि नेरइयाणं कइ सरीरया पन्नत्ता?, गोयमा! तिन्नि सरीरया पन्नत्ता, तंजहा-वेउब्विए तेयए कम्मए।
इमीसेणं भंते! जाव वेउव्वियसरीरे वट्टमाणा नेरइया किं कोहोवउत्ता? सत्तावीसं भंगा भाणियव्वा, एएणं गमएणं तिन्नि सरीराभाणियव्वा ।
इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढविए जाव नेरइयाणं सरीरया किसंघयणी पन्नत्ता?, गोयमा ! छण्हं संघयणाणं अस्संघयणी, नेवठ्ठी नेव छिरा नेव पहारूणि जे पोग्गला अनिट्ठा अकंता अप्पिया असुहा अमणुन्ना अमणाणा, एतेसिं सरीरसंघायत्ताए परिणमंति।
इमीसेणं भंते ! जाव छण्हं संघयणाणं असंघयणे वट्टमाणाणं नेरइया किं कोहोवउत्ता? सत्तावीसंभंगा।
इमीसेणंभंते ! रयणप्पभा जाव सरीरिया किंसंठिया पन्नत्ता?, गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-भवधारणिज्जा य उत्तरविउव्विया य, तत्थ गंजे ते भवधारणिजाते हुंडसंठिया पन्नत्ता, तत्थ णं जे ते उत्तरवउव्विया तेवि हुंडसंठिया पन्नता । इमीसे णं जाव हुंडसंठाणे वट्टमाणा नेरइया किं कोहोवउत्ता? सत्तावीसं भंगा।
इमीसेणंभंते ! रयणप्पभाए पुढवीए नेरइयाणं कति लेस्साओ पन्नत्ता?, गोयमा! एगा काउलेस्सा पण्णत्ता। इमीसेणंभंते! रयणप्पभाएजाव काउलेस्साए वट्टमाणा सत्तीवीसंभंगा।
वृ. 'ओगाहणाठाण'त्ति अवगाहन्ते-आसते यस्यां साऽवगाहना-तनुस्तदाधारभूतं वा क्षेत्रं तस्याः स्थानानि-प्रदेशवृद्धया विभागाः अवगाहनास्थानानि, तत्र 'जहन्निय'त्ति जघन्याऽङ्गुलासङ्घयभागमात्रा सर्वनरकेषु 'तप्पाउग्गुक्कोसियत्ति'तस्य विवक्षितनरकस्य प्रायोग्या या उत्कर्षिका सा तप्रायोग्योत्कर्षिका यथा त्रयोदशप्रस्तटे धनुःसप्तकं रलित्रयमङ्गुलषट्कं चेति 'जहनियाए'इत्यादिजघन्यायांतस्यामेवचैकादिसङ्ख्यातान्तप्रदेशाधिकायाधकायामवगाहनायां वर्तमानानां नारकाणामल्पत्वात् क्रोधाधुपयुक्त एकोऽपि लभ्येऽतोऽशीतिभङ्गाः। . ___'असंखेज्जपएसे त्यादि,असङ्ख्यातप्रदेशाधिकायांतत्यायोग्योत्कृष्टायांचनारकाणांबहुत्वात् तेषुच बहूनां क्रोधोपयुक्तत्वेन क्रोधे बहुवचनस्य भावात् मानादिषु त्वेकत्वबहुत्वसम्भवात्सप्तविंशतिभङ्गाभवन्तीति। ननुये जघन्यस्थितय जघन्यावगाहनाश्च भवन्ति तेषांजघन्यस्थितिकत्वेन सप्तविंशतिभङ्गकाः प्राप्नुवन्ति जघन्यावगाहनत्वेन चाशीरिति विरोधः?, अत्रोच्यते, जघन्यस्थितिकानामपिजघन्यावगाहनाकालेऽशीतिरेव, उत्पत्तिकालभावित्वेन जघन्यावगाहनानामल्पत्वादिति, याचजघन्यस्थितिकानांसप्तविंशतिसा जघन्यावगाहनात्वमतिक्रान्तानामिति भावनीयम्
शरीरद्वारे सत्तावीसंभंग'त्ति, अनेन यद्यपिवैक्रियशरीरेसप्तविंशतिर्भङ्गकाउक्तास्तथाऽपि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org