________________
३४
भगवतीअङ्गसूत्रं १/-/१/२१ असंखिज्जइभागं आहारेंति अनेगाइं च णं भागसहस्साइं अनासाइजमाणाई अफासिज्जमाणाई विद्धंसमागच्छंति, एएसिणं भंते ! पोग्गलाणं अनासाइज्जमाणाणं अफासाइजमाणाण य कयरे कयरे अप्पा वा बहुया वातुल्लावा विसेसाहियावा?, गोयमा! सव्वत्थोवा पुग्गला अनासाइज्जमा अफासाइजमाणा अनंतगुणा, बेइंदियाणं भंते! जे पोग्गला आहारत्ताएगिण्हंतितेणंतेसिंपुग्गला कीसत्ताएभुजो भुजो परिणमंति?, गोयमा! जिभिदियफासिंदियवेमायत्ताएभुजोभुजो परिणमंति, बेइंदियाणं भंते ! पुव्वाहारिया पुग्गला परिणया तहेव जाव चलियं कम्मं निजरंति।
तेइंदियचउरिदियाणं नाणत्तं ठिईए जाव नेगाइं च णं भागसहस्साई अनाधाइजमाणाई अनासाइजमाणाइं विद्धंसमागच्छंति, एएसिणं भंते ! पोग्गलाणं अनाधाइजमाणाइं३ पुच्छ, गोयमा! सव्वत्थोवा पोग्गला अनाधाइजमाणा अनासाइजमाणा अनंतगुणा अफासाइजमाणा अनंतगुणा, तेइंदियाणं धाणिदियजिभिदियफासिंदियवेमायाए भुजो २ परिणमंति।
चउरिदियाणं चक्खिदियधाणिंदियजिभिदियफासिंदियत्ताए भुञ्जो भुञ्जो परिणमंति।
पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणंठिईभणिऊणंऊसासोवेमायाए, आहारोअनाभोगनिव्वत्तिए अनुसमयं अविरहिओ, आभोगनिन्तिओ जहन्नेणं अंतोमुहुत्तस्स उक्कोसेणं छट्ठभत्तस्स, सेसं जहा चउरिदियाणंजाव चलियं कम्मं निजरेति ॥ एवं मणुस्साणवि
नवरं आभोगनिव्वत्तिए जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं उट्ठमभत्तस्स सोइंदियवेमायत्ताए भुजो भुजो परिणमंति सेसं जहा चउरिदियाणं, तहेव जाव निजरेति ।
वाणमंतराणंठिईए नाणत्तं, परिणमंतिअवसेसंजहानागकुमाराणं, एवंजोइसियाणवि, नवरं उस्सासोजहन्नेणं मुहत्तपत्तस्स उक्कोसेणविमुहत्तपत्तस्स, आहारोजहन्नेणंदिवसपुत्तस्स उक्कोसेणवि दिवसपुहुत्तस्स सेसं तहेव।
वेमाणियाणंठिईभाणियव्वा ओहिया, ऊसासोजहन्नेणंमुहत्तपुहुत्तस्स उक्कोसेणंतेत्तीसाए पक्खाणं, आहारो आभोगनिव्वत्तिओजहन्नेणंदिवसपुत्तस्स उक्कोसेणंतेत्तीसाए वाससहस्साणं, सेसंचलियाइयं तहेव जाव निजरेंति ।
वृ. 'असुरकुमाराण'मित्यादि, तत्रासुरकुमारवक्तव्यता नारकवक्तव्यतावन्नेया, यतः 'ठिइऊसासाहारे' त्यादिगाथोक्तानि सूत्राणि ४० परिणयचिए'इत्यादिगाथागृहीतानि ६ 'भेइयचिए' इत्यादिगाथागृहीतानि १८ 'बंधोदये' त्यादिगाथागृहीतानि ८, तदेवं द्विसप्ततिः-सूत्राणि नारकप्रकरणोक्तानित्रयोविंशतावसुरादिप्रकरणेषुसमानि, नवरंविशेषोऽयम्-‘उक्कोसेणं साइरेगं सागरोवम' मिति यदुक्तं तद्वलिसज्ञामसुरकुमारराजमाश्रित्योक्तं, यदाह-“चमर १ बलिर सार १ महियं ति, ‘सत्तण्डं थोवाणं ति सप्तानां स्तोकानामुपरीति गम्यते, स्तोकलक्षणं चैवमाचक्षते॥१॥ "हेट्ठस्स अणवगल्लस्, निरुवकिट्ठस्स जंतुणो।
एगे ऊसासनीसासे, एस पाणुत्ति वुच्चइ॥ ॥२॥ सत्तपाणूणि से थोवे, सत्त थोवाणि से लवे ।
लवाणं सत्तहत्तरिए, एस मुहुत्ते वियाहिए। इदं जघन्यमुच्छसादिमानं जघन्यस्थितिकानाश्रित्यावगन्तव्यम्, उत्कृष्टं चोत्कृष्टस्थितिकानाश्रित्येति ।। 'चउत्थभत्तस्स'त्ति चतुर्थभक्तमित्येकोपवासस्य सञ्ज्ञा ततस्तस्योपरि, एकत्र
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org