________________
शतकं-१, वर्गः, उद्देशकः-७
गाढतरबन्धतः ‘निहत्ताइं’ति उद्वर्त्तनापवर्तनकरणवर्जशेषकरणायोग्यत्वेन व्यवस्थापितानीत्यर्थः, अथवा बद्धानि, कथम् ? -यतः पूर्वं स्पृष्टानीति, 'कडाई' ति निकाचितानि सर्वकरणायोग्यत्वेन व्यवस्थापितानीत्यर्थः, 'पट्टवियाई ति मनुष्यगतिपञ्चेन्द्रियजातित्रसादिनामकर्मादिना सहोदयत्वेन व्यवस्थापितानीत्यर्थः, 'अभिनिविट्ठाई' ति तीव्रानुभावतया निविष्टान, 'अभिसमन्नागयाई' ति उदयाभिमुखीभूतानीति, ततश्च 'उदिन्नाई' ति 'उदीर्णानि स्वत उदीरणाकरणेन वोदितानि ।
व्यतिरेकमाह-'नो उवसंताई' ति, अनिष्टादीनि व्याख्या तान्येवैकार्थानि वा, 'हीणस्सरे' त्ति अल्पस्वरः ‘दीनस्सरे' त्ति दीनस्येव - दुःस्थितस्येव स्वरो यस्य स दीनस्वरः 'अणादेयवयणे पच्चायाए यावि'त्ति, इहैवमक्षरघटना- प्रत्याजातश्चापि समत्पन्नोऽपि चानादेयवचनो भवतीति । शतकं -१, उद्देशकः-७ समाप्तः
९९
-: शतकं-१ उद्देशकः-८:
वृ. गर्भवक्तव्यता सप्तमोद्देशकस्यान्ते उक्ता, गर्भवासश्चायुषि सतीत्यायुर्निरूपणायाह, तथाऽऽदिगाथायां यदुक्तं 'बाले' त्ति तदभिधानाय चाष्टमोद्देशकस्तत्र च सूचकसूत्रम्
मू. (८५) रायगिहे समोसरणं जाव एवं वयासी- एगंतबाले णं भंते! मणूसे किं नेरइयाउयं पकरेइ तिरिक्ख० मणु देवा० पक० ?, नेरइयाउयं किच्चा नेरइएसु उव० तिरियाउयं कि० तिरिएसु उवव० मणुस्साउयं० मणुस्से० उव० देवाउ० कि० देवलोएसु० उववज्जइ ? ।
गोयमा ! एगंतबाले णं मणुस्से नेरइयाउयंपि पकरेइ तिरि० मणु० देवाउयंपि पकरेइ, नेरइयाउयंपि किच्चा नेरइएसु उव० तिरि० मणु० देवाउयं किच्चा तिरि० मणु० देवलोएसु उववज्जइ
वृ. ‘एगंतबाले' इत्यादि, 'एकान्तबालः' मिथ्याधष्टिरविरतो वा, एकान्तग्रहणेन मिश्रतां व्यवच्छिनत्ति, यच्चैकान्तबालत्वे समानेऽपि नानाविधायुर्बन्धनं तन्महारम्भाद्युन्मार्गदेशनादितनुकषायत्वादि अकामनिर्जरादितद्धेतुविशेषवशादिति, अत एव बालत्वे समानेऽप्यविरतसम्यष्टिर्मनुष्य देवायुरेव प्रकरोति न शेषाणि ।
एकान्तबालप्रतिपक्षत्वादेकान्तपण्डितसूत्रं, तत्र च -
मू. (८६) एगंत पंडिए णं भंते! मणुस्से किं नेर० पकरेइ जाव देवाउयं किच्चा देवलोएसु उवव० ?, गोयमा ! एगंतपंडिए णं मणुस्से आउयं सिय पकरेइ सिय नो पकरेइ, जइ पकरेइ नो नेरइया० पकरेइ नो तिरि० नो मणु० देवाउयं पकरेइ, नो नेरइयाउयं किच्चा नेर० उव० नो तिरि० नो मणुस्स० देवाउयं किञ्च्चा देवेसु उव०, से केणट्टेणं जाव देवा० किच्चा देवेसु उववज्जइ गोयमा ! एगंतपंडियस्स णं मणुसस्स केवलमेव दो गईओ पन्नायंति, तंजहा- अंतकिरिया चेव कप्पोववत्तिया चेव, से तेणट्टेणं गोयमा ! जाव देवाउयं किच्चा देवेसु उववज्जइ ।
बालपंडिएणं भंते! मणूस्से किं नेरइयाउयं पकरेइ जाव देवाउयं किच्चा देवेसु उववज्जइ गोयमा ! नो नेरइयाउयं पकरेइ जाव देवाउयं किच्चा देवेसु उववज्जइ, से केणट्टेणं जाव देवाउयं किच्चा देवेसु उववज्जइ ?, गोयमा ! बालपंडिए णं मणुस्से तहारूवस्स समणस्स वा माहणस्स वा अंतिए एगमवि आयरियं धम्मियं सुवयणं सोच्चा निसम्म देसं उवरमइ देसं नो उवरमइ देसं पञ्चक्खाइ देसं नो पञ्चक्खाइ, से तेणट्टेणं देसोवरमदेसपच्चक्खाणेणं नो नेरइयाउयं पकरेइ जाव
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org