________________
४२४
॥३॥
118 11
॥५॥
॥६॥
॥७॥
वर्त्तमानतया सर्वमृजुसूत्रेण सूत्र्यते ॥ विरोधिलिङ्गसङ्ख्यादिभेदाभिन्नस्वभावताम् । तस्यैव मन्यमानोऽयं, शब्दः प्रत्यवतिष्ठते ॥ तथाविधस्य तस्यापि, वस्तुनः क्षणवृत्तिनः । ब्रूते समभिरूढस्तु, संज्ञाभेदेन भिन्नताम् ॥ एकस्यापि ध्वनेर्वाच्यं सदा तन्नोपपद्यते । क्रियाभेदेन भिन्नत्वादेवंभूतोऽभिमन्यते ॥”
अथ कथं सप्त नयशतान्यसङ्ख्या वा नयाः सप्तसु नयेष्वन्तर्भवन्तीनि ?, उच्यते, यथा वक्तृविशेषादसङ्ख्येया अपि स्वराः सप्तसुस्वरेष्विति स्वराणामेव स्वरूपुपप्रतिपादनाय सत्त सरेत्यादि
स्वरप्रकरणमाह
पू. (६०४)
सत्त सरा पं० (तं० ) - वृ. सुगमं चेदं, नवरं स्वरणानि स्वराः-शब्दविशेषाः, मू. (६०५) सज्जे रिसभे गंधारे, मज्झिमे पंचमे सरे । धेवते चेव निसाते, सरा सत्त वियाहिता ॥
वृ. ‘सज्जे’त्यादिश्लोकाः षड्भयो जातः षडजः, उक्तं हि - 119 11 "नासां कण्ठमुरस्तालु, जिह्वां दन्तांश्च संश्रितः । षड्भिः सञ्जायते यस्मात्तस्मात् षड्ज इति स्मृतः ।।”
- तथा ऋषभो - वृषभस्तद्वद् यो वर्त्तते स ऋषभ इति, आह च"वायुः समुत्थितो नाभेः कण्ठशीर्ष समाहतः । नर्द्दत्यृषभवद् यस्मात्, तस्माध्षभ उच्यते ॥”
"
119 11
तथा गन्धो विद्यते यत्र स गन्धारः स एव गान्धारो, गन्धवाहविशेषः इत्यर्थः, अभाणि हि" वायुः समुत्थितो नाभेः कण्ठशीर्षसमाहतः । नानागन्धावहः पुण्यो, गान्धारस्तेन हेतुना ॥" - तथा मध्ये कायस्य भवो मध्यमः, यदवाचि“वायुः समुत्थितो नाभेरुरोहृदि समाहतः । नाभिं प्राप्तो महानादो, मध्यमत्वं समश्नुते ॥”
119 11
तथा पञ्चानां षड्जादिस्वराणां निर्देदशक्रममाश्रित्य पूरणः पञ्चमः अथवा पञ्चसु
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
112 11
॥९॥
119 11
स्थानाङ्ग सूत्रम् ७/-/६०३
Jain Education International
सद्रूपतानतिक्रान्तस्वस्वभावमिदं जगत् । सत्तारूपतया सर्वं, सङ्गृह्णन् सङ्ग्रहो मतः ॥ व्यवहारोरस्तु तामेव, प्रतिवस्तु व्यवस्थिताम् । तथैव दृश्यमानत्वाद्, व्यवहारयति देहिनः ।। तत्रर्जुसूत्रनीतिः स्यात्, शुद्धपर्यायसंस्थिता । नश्वरस्यैव भावस्य, भावात् स्थितिवियोगतः ॥ अतीतानागताकारकाल संस्पर्शवर्जितम् ।
