________________
स्थानं-४, - उद्देशकः-३
२६९ तं०-जातिसंपन्ने नाममेगे चउभंगो, चत्तारि कंथगापं०२०-जातिसंपन्ने नाममेगे नोबलसंपन्ने ४, एवामेव चत्तारि पुरिसाजाता पं० २०-जातिसंपन्ने नाममेगे नो बलसंपन्ने ४,
चत्तारि कंथगापं०२०-जातिसंपन्ने नाममेगेनोख्वसंपन्ने ४, एवामेव चत्तारिपुरिसजाता पं० २०-जातिसंपन्ने नाममेगे नो रूवसंपन्ने ४ चत्तारि कंथगा पं० तं०-जाइसंपन्ने नाममेगे नो जयसंपन्ने ४ एवामेव चत्तारिपुरिसजाया पं०२०-जातिसंपन्ने ४, एवं कुलसंपन्नेणय बलसंपन्नेण त४, कुलसंपन्नेय यरूवसंपन्नेणत ४ कुलसंपन्नेतजयसंपन्नेणत ४ एवं बलसंपन्नेणत रूवसंपन्नेण त ४ बलसंपन्नेणत जयसंपन्नेणत ४, सव्वत्थ पुरिसजाया पडिकक्खो,
चत्तारि कंथगापं०२०-रूवसंपन्ने नाममेगे नोजयसंपान्ने ४ एवामेव चत्तारिपुरिसजाया पं० २०-रूवसन्ने नाममेगे नो जयसंपन्ने ४ । चत्तारि पुरिसजाया पं० तंजहा-सीहत्ताते नाममेगे निक्खंते सीहत्ताते विहरइ सीहत्ताते नाममेगे निक्खंते सियालत्ताए विहरइ सीयालत्ताए नाममेगे निक्खंते सीहत्ताए विहरइ सीयालत्ताए नाममेगे निक्खंते सीयालताए विहरइ।
वृ. 'चत्तारी'त्यादि, आत्मानं बिभर्ति-पुष्णातीत्यात्मम्भरिः प्राकृतत्वादायंभरे, तथा परं बिभर्तीति परम्भरिः, प्राकृतत्वात्परंभरे इति, तत्र प्रथमभंगे स्वार्थकारक एव, सच जिनकल्पिको, द्वितीयः परार्थकारक एव, सचभगवानर्हन, तस्य विवक्षया सकलस्वार्थसमाप्तेः वरप्रधानप्रयोजनप्रापणप्रवणप्राणितत्वात्, तृतीये स्वपरार्थकारी, स च स्थविरकल्पिकः विहितानुष्ठानतः स्वार्थकरत्वाद्विधिवत्सिध्धान्तदेशनातश्च परार्थसम्पादकत्वात्, चतुर्थे तूभयानुपकारी, स च मुग्धमतिः कश्चिद्यथाच्छन्दो वेति, एवंलौकिकपुरुषोऽपियोजनीयः । उभयानुपकारी चदुर्गत एव स्यादिति दुर्गतसूत्र, दुर्गतो-दरिद्रः, पूर्वं धनविहीनत्वात् ज्ञानादिरत्नविहीनत्वाद्वा पश्चादपि तथैव दुर्गत एवेति, अथवा दुर्गतोद्रव्यतः पुनर्दुर्गतो भावत इति प्रथमः, एवमन्ये त्रयो, नवरं सुगतो द्रव्यत धनी भावतो ज्ञानादिगुणवानिति ।दुर्गतः कोऽपिव्रती स्यादितिदुव्रतसूत्रं, दुर्गतोदरिद्रःदुव्रतः-असम्यग्वतोऽथवादुर्व्ययः-आयनिरपेक्षव्ययः कुस्थानव्ययो वेत्येकः, अन्यो दुर्गतः सन् सुव्रतो-निरतिचारनियमः, सुव्ययो वौचित्यप्रवृत्तेरिति, इत्तरौप्रतीतौ।
दुर्गतस्थैव दुष्प्रत्यानन्दः-उपकृतेन कृतमुपकारंयोनाभिमन्यते, यस्तुमन्यतेतंससुप्रत्यानन्द इति । दुर्गतो-दरिद्रः सन् दुर्गतिं गमिष्यतीति दुर्गतिगामीत्येवमन्येऽपि, नवरं सुगतिं गमिष्यतति सुगतिगामी, सुगतः-ईश्वर इत्यर्थः । दुर्गतस्तथैव दुर्गतिं गतः यात्राजनकुपिततन्मारणप्रवृत्तद्रमकतवत्, एवमन्ये त्रयः । तम इव तमः पूर्वमज्ञानरूपत्वादप्रकाशत्वाद्वा पश्चादपि तम एवेत्येकः, अन्यस्तु तमः पूर्वं पश्चाज्योतिरिवज्योतिरूपार्जितज्ञानत्वात् प्रसिदअधिप्राप्तत्वाद्वा, शैषौसुज्ञानौ।तमः-कुकर्मकारितयामलिनस्वभावस्तमः-अज्ञातंबलं-सामर्थ्य यस्यतमः-अन्धकार वा तदेव तत्र वा बलं यस्य स तथा, असदाचारवानज्ञानी रात्रिचरो वा चौरादिरित्येकः, तथा तमस्तथैव ज्योतिः-ज्ञानं बलं यस्य आदित्यादिप्रकाशो वा ज्योतिस्तदेव तत्र वा बलं यस्य स तथा, अयं चासदाचारो दानवान् दिनचारी वा चौरादिरिति द्वितीयो, ज्योतिः-सत्कर्मकारितयोज्जवलस्वभावस्तमोबलस्तथैव, अयंच सदाचारवान् अज्ञानीकारणान्तराद्वारात्रिचरइति तृतीयः, चतुर्थः सुज्ञानः, अयञ्चसदाचारवान् ज्ञानी दिनचरो वेति।
तथा तमस्तथैव 'तमबलपलजणे'त्ति तमो-मिथ्याज्ञानं अन्धकारं वा तदेव बलं तत्र वा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org