________________
१९२
स्थानाङ्गसूत्रम् ३/४/२३७
सेणं भुंडे भवित्ता अगारातो अनगारितं पव्वतिते पंचहिं महब्बएहिं संकिते जाव कलुससमावन्ने पंच महव्वताईनो सद्दहति जावनो से परिस्सहे अभिमुंजिय २ अभिभवति,
सेणं मुंडे भवित्ता अगारातो अनगारियंपव्वतिते छहिं जीवनिकाएहिंजाव अभिभवइ३ । ततो ठाणा ववसियस्स हिताते जाव आनुगामितत्ताते भवंति, तं० - सेणंभुंडे भवित्ता अगारातोअणगारियंपव्वतिते निग्गंथे पावयणे निस्संकिते निकंखितेजाव नो कलुससमावन्ने निग्गंथं पावयणंसदहति पत्तियतिरोतेति से परिस्सहे अभिमुंजियर अभिभवति, नोतंपरिस्सहाअभिजुंजियर अभिभवंति १, सेणंभुंडे भवित्ताअगारातो अनगारियंपव्वतितेसमाणेपंचहिंमहब्बएहिं निस्संकिए निकंखिए जाव परिस्सहे अभिमुंजिय २ अभिभवइ, नो तं परिस्सहा अभिमुंजिय २ अभिभवंति २, सेणंभुंडे भवित्ता अगाराओअनगारियंपव्वइए छहिंजीवनिकाएहिं निस्संकिते जाव परिस्सहे अभिमुंजिय २ अभिभवति, नो तं परिस्सहा अभिमुंजिअ २ अभिभवंति ३।
वृ. 'तओ ठाणे'त्यादि, त्रीणि स्थानानि-प्रवचनमहाव्रतजीवनिकायलक्षणानि अव्यवसितस्य-अनिश्चयवतोऽपराक्रमवतो वाऽहिताय-अपथ्यायासुखाय-दुःखाय अक्षमायअसङ्गतत्वायअनिःश्रेयसाय-अमोक्षायानुगामिकत्वाय-अशुभानुबन्धाय भवन्ति, सेणं तियस्य त्रीणि स्थानान्यहितादित्वाय भवन्ति स शङ्कितो-देशतः सर्वतो वा संशयवान्, कासितस्तथैव मतान्तरस्यापि साधुत्वेन मन्ता विचिकित्सितः-फलं प्रति शङ्कोपेतः अत एव भेदसमापन्नोद्वैधीभावमापन्नः-एवमिदं न चैवमितिमतिकः कलुषसमापन्नो-नैतदेवमितिप्रतिपत्तिकः, ततश्च निर्ग्रन्थानामिदंनैर्ग्रन्थं प्रशस्तंप्रगहतंप्रथमंवा वचनमितिप्रवचनम्-आगमो दीर्घत्वं प्राकृतत्वात्, नश्रद्धत्तेसामान्यतोनप्रत्येति-नप्रीतिविषयीकरोतिनरोचयति-नचिकीर्षाविषयीकरोति 'त'मिति य एवंभूतस्तं प्रव्रजिताभासं परिसह्यन्त इति परीषहाः-क्षुदादयः अभियुज्य २-सम्बन्धमुपगत्य प्रतिस्पर्ध वा अभिभवन्ति-न्यक्कुर्वन्तीति, शेषं सुगमम् ।
उक्तविपर्ययसूत्रं प्राग्वत्, किन्तु हितम्-अदोषकरमिह परत्र चात्मनः परेषां च पथ्यानभोजनवत्, सुखम्-आनन्दस्तृषितस्य शीतलजलपान इव क्षमम्-उचितं तथाविधव्याधिव्याघातकौषधापानमिवनिःश्रेयसं-निश्चितं श्रेयः-प्रशस्यंभावतः पञ्चनमस्कारकरणमिवअनुगामिकम्अनुगमनशीलं भास्वरद्रव्यजनितच्छायेवेति।
अयं चैवंविधः साधुरिहैव पृथिव्यां भवतीत्यर्थेन सम्बन्धेन पृथिवीस्वरूपमाह
मू. (२३८) एगमेगा णं पुढवी तिहिं वलएहिं सवओ समंता संपरिक्खित्ता, तं०घनोदधिवलएणं घनवातवलएणं तनुवायवलतेणं
वृ. एगमेगे'त्यादि, एकैका पृथ्वी रत्नप्रभादिकासवतः, किमुक्तंभवति? -समन्तादथवा दिक्षु विदिक्षुचेत्यर्थः 'सम्परिक्षिप्ता' वेष्टिता आभ्यन्तरंघनोदधिवलयंततःक्रमेणेतरे, तत्रघनःस्त्यानो हिमशिलावत् उदधिःजलनिचयः स चासौ स चेति घनोदधिः स एव वलयमिव वलयंकटकंघनोदधिवलयं तेन, एवमितरेअपि, नवरंघनश्चासौवातश्चतथाविधपरिणामोपेतोधनवातः, एवंतनुवातोऽपि तथाविधपरिणाम एवेति, भवन्त्यत्र गाथाः॥१॥ “नवि अफुसंति अलोगं चउसुपि दिसासु सव्वपुढवीओ।
संगहिया वलएहिं विक्खंभंतेसि वोच्छामि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org