________________
१७७
स्थान-३, - उद्देशकः -४ शरीरादिदीत्या 'महाबले' प्राणतः ‘महानुभागे' वैक्रियादिकरणतः ‘महेसक्खे' महेश इत्याख्या यस्येति, उनाग्ननिमग्निकाम्-उत्पतनिपतांकुतोऽपिदप्पदिः कारणात् कुर्वन्देशंपृथिव्याश्चलयेत्, सचचलेदिति, नागकुमाराणांसुपर्णकुमाराणांच भवनपतिविशेषाणांपरस्परं सङग्रामे वर्तमानेजायमाने सति 'देसं'ति देशश्चलेदिति, 'इच्चएहि'तिनिगमनमिति।पृथिव्यादेशतश्चलनमुक्तम्, ____ अधुना समस्तयास्तदाह-'तिही'त्यादि, स्पष्टं, किन्तु केवलैव केवलकल्पा, ईषदूनताचेह न विवक्ष्यते, अतः परिपूर्णेत्यर्थः परिपूर्णप्राया वेति, पृथिवी-भूः, 'अहे'त्ति अधो घनवातःतथाविधपरिणामोवातविशेषो 'गुप्येत' व्याकुलो भवेत्क्षुभ्येदित्यर्थः ततः सगुप्तः सन्धनोदधिंतथाविधपरिणामजलसमूहलक्षणमेजयेत्-कम्पयेत्, 'तएणं तिततोऽननतरंसघनोदधिरेजितःकम्पितः सन् केवलकल्पां पृथिवींचालयेत्, सा चचलेदिति, देवो वा ऋद्धिं-परिवारादिरूपांद्युति शरीरादेः यशः-पराक्रमकृतांख्यातिंबलं-शारीरंवीर्य-जीवप्रभवंपुरुषकारं-साभिमानं व्यवसायं निष्पन्नफलं तमेव पराक्रमिति, बलवीर्याधुपदर्शनं हिपृथ्वियादिचलनं विना न भवतीतितद्दर्शयंस्तां चलयेदिति, देवाश्च-वैमानिका असुराः-भवनपतयस्तेषां भवप्रत्ययं वैरं भवति, अभिधीयते च भगवत्याम्-“किंपत्तियण्णं भंते! असुरकुमारादेवासोहम्मंकप्पंगया य गमिस्संतिय?,गोयमा! तेसिणं देवाणं भवपच्चइए वेरानुबंधे"त्ति, ततश्च सङ्ग्रामः स्यात्, तत्र वत्तमाने पृथिवी चलेत्, तत्र तेषां महाव्यायामत उत्पातनिपातसम्भवादिति ‘इच्चेएही'त्यादि, निगमनमिति । देवासुराः सङ्ग्रामकारितयाऽनन्तरमुक्ताः, ते च दशविधाः ‘इन्द्रसामानिकत्रायस्त्रिंशपार्षद्यात्मरक्षलोकपालानीकप्रकीर्णकाभियोग्यकिल्बिषिकाश्चैकश' इति वचनात्,
इति तन्मध्यवर्तिनः त्रिस्थानकावतारित्वात् किल्बिषिकानभिधातुमाह
मू. (२१३) तिविधा देवकिब्बिसिया पं० २०-तिपलिओवमट्टितीता १ तिसागरोवमद्वितीता २ तेरससागरोवमद्वितीया ३, कहि णं भंते ! तिपलितोवमट्टितीता देवकिल्बिसिया परिवसंति?, उप्पिंजोइसियाणं हिटिं सोहम्मीसानेसुकप्पेसु एत्थणं तिपलिओवसाद्वितीया देवा किल्बिसिया परिवसंति १, कहिणं मंते! तिसागरोवमद्वितीता देवा किल्बिसिया परिवसंति?
उप्पिं सोहमीसाणाणं कप्पाणं हेटिं सनकुमारमाहिंदे कप्पे एत्थ णं तिसागरोवमद्वितीया देवकिब्बिसिया परिवसंति २, कहि णं भंते ! तेरससागरोवमद्वितीया देवकिब्बिसिता परिवसंति ?, उप्पिं बंभलोगस्स कप्पस्स हिडिं लंतगे कप्पे एत्थ णं तेरससागरोवमहितीता देवकिब्बिसिया परिवसंति ३।
वृ. 'तिविहे' त्यादि स्फुटं, केवलं, किब्बिसियत्ति॥॥ “नाणस्स केवलीणं धम्मायरियस्स संघसाहूणं ।
माई अवनवाई किब्बिसियं भावणं कुणइ "त्ति एवंविधभावनोपात्तं किल्बिषं-पापं उदये विद्यते येषां ते किल्बिषिका देवानां मध्ये किल्बिषिकाः-पापा अथवा देवाश्च ते किल्बिषिकाश्चेति देवकिल्बिषिकाः-मनुष्ये चण्डाला इवास्पृश्याः, 'उपिं' उपरि 'हिटिं' अधस्तात् ‘सोहम्मीसानेसुत्ति षष्ठर्थे सप्तमी
मू. (२१४) सक्कस्सणं देविंदस्स देवरन्नो बाहिरपरिसाते देवाणं तिन्नि पलिओवमाइंठिई पन्नत्ता, सक्कस्स णं देविंदस्स देवरन्नो अभिंतरपरिसाते देवीणं तिन्नि पलिओवमाई ठिती पं०, 1312
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org