________________
१४४
स्थानाङ्ग सूत्रम् ३/२/१६८
अंगता नामेगे सुमणे भवति ३५, ततो पुरिसजाता पं० २०-नजामि एगे सुमणे भवति ३६, ततो पुरिसजाया पं० २०-नजाइस्सामिएगे सुमणे भवति, ३७ एवंआगंता नामेगे सुमणे भवति३८, एमितेगे सु०३ एस्सामीति एगे सुमणे भवति ३ एवं एएणं अभिलावेणं
वृ. 'तओ पुरिसे' त्यादि, पुरुषजातानि-पुरुषप्रकाराः सुष्ठु मनो यस्यासौ सुमनाः-हर्षवान् रक्त इत्यर्थः, एवं दुर्मना-दैन्यादिमान् द्विष्ट इत्यर्थः, नोसुमनानोदुर्मनाः-मध्यस्थः, सामायिक वानित्यर्थः।सामान्यतःपुरुषप्रकारा उक्ताः, एतानेव विशेषतोगत्यादिक्रियापेक्षयातओइत्यादिभिः सूत्रेराह-तत्र 'गत्वा' यात्वा क्वचिद्विहारक्षेत्रादौनामेतिसम्भावनायामेकःकश्चित् सुमना भवतिहृष्यति, तथैवान्यो दुर्मनाः-शोचति, अन्यः सम एवेति, अतीतकालसूत्रमिव वर्तमानभविष्यकालसूत्रे, नवरं 'जामीतेगे' इत्यादिषु इतिशब्दो हेत्वर्थः।
"एवमगंते' त्यादिप्रतिषेधसूत्राणिआगमनसूत्राणिच सुगमानि, एवम् एतेनानन्तरोक्तेनाभिलापेनशेषसूत्राण्यपि वक्तव्यानि।अथोक्तान्यनुक्तानिच सूत्राणिसंगृह्णन्गाथापञ्चकमाहमू. (१६९) 'गंता य अगंता (य) १ आगंता खलु तथा अणागंता २ ।
चिट्ठित्तमचिट्ठित्ता ३, निसितित्ता चेव नो चेव४॥ वृ. 'गते’त्यादि, गंताअगंताआगन्तेत्युक्तम्, अनागंतत्ति-अनागंता नामेगेसुमणेभवइ, अनागंता नामेगे दुम्मणे भवइ, अनागंता नामेगेनोसुमणेनोदुम्मणेभवइ ३, एवंन आगच्छामीति ३, एवंन आगमिस्सामीति ३, 'चिट्ठित्त'त्तिस्थित्वा उर्द्धस्थानेन सुमनादुर्मनाअनुभयंच भवति, एवं-'चिट्ठमीति, चिट्ठिस्सामीति अचिट्टित्ता' इहापि कालतः सूत्रत्रयम्, एवं सर्वत्र नवरं 'निषद्य' उपविश्य नो चेवत्ति-अनिषद्य-अनुपविश्य ३, मू. (१७०) हंताय अहंता य ५ छिंदित्ता खलु तहा अछिंदित्ता ६।
बूतित्ता अबूतित्ता७ भासित्ता चेव नो चेव ८॥ वृ.हत्वा-विनाश्य किञ्चित् ३, अहत्वा-अविनाश्य ३, छित्त्वा-द्विधा कृत्वा ३, अच्छित्त्वाप्रतीतं ३, 'बुइत्त'त्ति उक्त्वा-भणित्वा पदवाक्यादिकं ३, ‘अबुइत्तनि नुक्त्वा ३, “भासित्ते'ति भाषित्वा संभाष्य कञ्चन सम्भाषणीयं ३, ‘नो चेव'त्ति अभासित्ता असंभाष्य कञ्चन ३, मू. (१७१) दचा य अदच्चा य ९ भुंजित्ता खलु तथा अभुंजित्ता १०।
लंभित्ता अलंभित्ता ११ पिइत्ता चेव नो चेव १२ ॥ वृ. 'दच्च'त्ति दत्त्वा ३ अदत्त्वा ३ भुक्त्वा ३ अभुक्त्वा ३ लब्ध्वा ३ अलब्ध्वा ३ पीत्वा ३ 'नो चेव'त्ति अपीत्वा ३। मू. (१७२) सुतित्ता असुतित्ता १३ जुज्झित्ता खलु तहा अजुज्झित्ता १४।
__ जतित्ता अजयित्ता य १५ पराजिणित्ता य (चेव) नो चेव १६ ॥
वृ. सुप्त्वा ३ असुत्वा ३ युध्ध्वा ३ अयुध्ध्वा ३ जइत्त'त्तिजित्वा परं ३ अजित्त्वा परमेव ३ ‘पराजिणित्ता' भृशं जित्वा ३ परिभङ्गं वा प्राप्य सुमना भवति, वर्द्धनकमाविमहावित्तव्ययविनिमुक्तत्वात, पराजितान्-प्रतिवादिनः, सम्भावितानर्थविनिर्मुक्तत्वाद्वा, 'नो चेव' त्ति अपराजित्य ३॥
मू. (१७३) सदा १७ रूवा १८ गंधा १९ रसाय २० फासा २१ तहेव ठाणा य। Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org