________________
१६८
सूत्रकृताङ्ग सूत्रम् १/७/-/३८४
अपरं बध्नन्ति वेदयन्तिच, दुष्टं नीतानि दुर्नीतानि-दुष्कृतानि, नहि स्वकृतस्य कर्मणो विनाशोऽस्तीतिभावः, तदुक्तम् - ॥१॥ “मा होहि रे विसन्नो जीव! तुमं विमणदुम्मणो दीनो।
नहु चिंतिएण फिट्टइतं दुक्खं जंपुरा रइयं ।। ॥२॥ जइ पविससि पायालं अडविंव दरिं गुहं समुदं वा ।
पुव्वकयाउ न चुक्क सि अप्पाणं घायसे जइवि ।। एवं तावदोघतः कुशीलाः प्रतिपादिताः, तदधुना पाषण्डिकानधिकृत्याहमू. (३८५) जे मायरं वा पियरं च हिञ्चा, समणव्वए अगणिं समारभिज्जा ।
अहाहु से लोए कुसीलधम्मे, भूताइंजे हिंसति आयसाते । वृ. 'ये' केचनाविदितपरमार्थाधर्मार्थमुत्थितामातरंपितरंच त्यक्त्वा, मातापित्रोर्दुस्त्यजत्वात् तदुपादानमन्यथा भ्रातृपुत्रादिकमपि त्यक्त्वेति द्रष्टव्यं, श्रमणव्रते किल वयं समुपस्थिता इत्येवमभ्युपगम्याग्निकार्य समारभन्ते, पचनपाचनादिप्रकारेण कृतकारितानुमत्यौद्देशिकादिपरिभोगाच्चाग्निकायसमारम्भं कुर्युरित्यर्थ, अथेति वाक्योपन्यासार्थ।
'आहुरिति तीर्थकृद्गणधरादय एवमुक्तवन्तः यथा सोऽयंपाषण्डिकोलोको गृहस्थलोको वाऽग्निकायसमारम्भात् कुशीलः-कुत्सितशीलो धर्मो यस्य स कुशीलधर्मा, अयं किम्भूत इति दर्शयति-अभूवन्भवन्ति भविष्यन्तीति भूतानि-प्राणिनस्तान्यात्मसुखार्थं 'हिनस्ति' व्यापादयति, तथाहि-पञ्चाग्नितपसा निष्टप्तदेहास्तथाऽग्निहोत्रादिकयाच क्रिययापाषण्डिकाः स्वर्गावाप्तिमिच्छन्तीति, तथा लौकिकाः पचनपाचनादिप्रकारेणाग्निकार्य समारभमाणाः सुखमभिलषन्तीति ॥ मू. (३८६) उज्जालओ पाण निवातएजा, निव्वावओ अगणि निवायवेजा।
तम्हा उ मेहावि समिक्ख धम्मं, न पंडिए अगमि समारभिज्जा ।. वृ. अग्निकायसमारम्भे च यथा प्राणातिपातो भवति तथा दर्शयितुमाह-तपनतापनप्रकाशादिहेतुंकाष्ठादिसमारम्भेण योऽग्निकार्यसमारभतेसोऽग्निकायमपरांश्च पृथिव्याद्याश्रितान् स्थावरांस्त्रसांश्च प्राणिनो निपातयेत्, त्रिभ्यो वा मनोवाक्कायेम्भय आयुर्बलेन्द्रियेभ्यो वा पातयेन्निपातयेत्तथाऽग्निकायमुदकादिना 'निर्वापयन् विध्यापयंस्तदाश्रितानन्यांश्च प्राणिनो निपातयेत्रिपातयेद्वा तत्रोज्ज्वालकनिर्वापकयोर्योऽग्निकायमुज्वलयति स बहूनामन्यकायानां समारम्भकः, तथा चागमः
“दोभंते! पुरिसाअन्नमन्नेणसद्धिं अगणिकायंसमारभंति, तत्थणंएगेपुरिसे अगणिकायं उज्जालेइ एगेणं पुरिसे अगणिकायं निव्ववेइ, तेसिं भंते ! पुरिसाणं कयरे पुरिसे महाकम्मतराए कयरे वा पुरिसे अप्पकम्मतराए ?, गोयमा ! तत्थ णं जे से पुरिसे अगणिकायं उज्जालेइ से णं पुरिसे बहुतरागंपुढविकायंसमारभति, एवंआउकायं वाउकायंवणस्सइकायंतसकायंअप्पतरागं अगणिकायं समारभइ, तत्थ णं जे से पुरिसे अगणिकायं निव्वावेइ से णं पुरिसे अप्पतरागं पुढविकायं समारभइ जाव अप्पतरागं तसकायं समारभइ बहुतरागं अगणिकायं समारभइ, से एतेणं अटेणं गोयमा! एवं वुञ्चइ"।
अपि चोक्तम्-"भूयाणं एसमाधाओ, हव्ववाहो न संसओ' इत्यादि । यस्मादेवं तस्मात्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org