________________
३१२
आचाराङ्ग सूत्रम् १/-/९/१/२८० वृ. किं च-द्वे विधे-प्रकारावस्येति द्विविधं, किं तत् ? - कर्म, तच्चेर्याप्रत्ययं साम्परायिक च, तद्विविधमपि ‘समेत्य' ज्ञात्वा 'मेधावी सर्वभावज्ञः, 'क्रियां' संयमानुष्ठानरूपांकर्मोच्छेत्रीमनीशीम्-अनन्यसहशीमाख्यातवान्, किंभूतो ?-ज्ञानी, केवलज्ञानवानित्यर्थः, किं चापरमाख्यातवानितिदर्शयति-आदीयते कनिनेतिआदानं-दुष्प्रणिहितमिन्द्रियमादानंच तत् स्रोतश्चादानतस्तत ज्ञात्वातथाऽतिपातोतश्च उपलक्षणार्थत्वादस्यमषावादादिकमपिज्ञात्वा तथा 'योगं च' मनोवाक्कायलक्षणं दुष्प्रणिहितं सर्वशः' सर्वैः प्रकारैः कर्मबन्धायेति ज्ञात्वा क्रियां संयमलक्षणामाख्यातवानिति सम्बन्धः ॥ किंचमू. (२८१) अइवत्तियं अनाउटिं सयमन्नेसिं अकरणयाए।
जस्सिस्थिओ परिन्नाया सव्वकम्मावहा उसे अदक्षु ॥ वृ. आकुट्टिः-हिंसा नाकुट्टिरनाकुटिरहिंसेत्यर्थः, किंभूताम् ?-अतिक्रान्ता पातकादतिपातिका-निर्दोषा तामाश्रित्य, स्वतोऽन्येषां चाकरणतया-अव्यापारतया प्रवृत्त इति, तथा यस्य स्त्रियः स्वरूपतस्तद्विपाकतश्च परिज्ञाता भवन्ति, सर्वं कविहन्तीति सर्वकविहाःसर्वपापोपादानभूताः स एवाद्राक्षीत्-स एव यथावस्थितं संसारस्वभावं ज्ञातवानिति, एतदुक्तं भवति-स्त्रीस्वभावपरिज्ञानेन तत्परिहारेण च स भगवान् परमार्थदयभूदिति॥ मू. (२८२) अहाकडंन से सेवे सव्वसो कम्मुणा य अदक्खू ।
जंकिंचि पावगं भगवंतं अकुव्वं वियर्ड जित्था । वृ. मूलगुणानाख्यायोत्तरगुणप्रचिकटयिषुराह-'यथा' येनप्रकारेण पृष्ट्वा वाऽपृट्वा वा कृतंयथाकृतम्-आधाकादिनासौ सेवते, किमिति?-यतः सर्वशः' सर्वैःप्रकारैस्तदासेवनेन कर्मणाऽष्टप्रकारेण बन्धमद्राक्षीत्-दृष्ट्वान्, अन्यदप्येवंजातीयकं न सेवत इति दर्शयतियत्किञ्चित्पापकं-पापोपादानकारणं तद्मगवानकुर्वन् ‘विकटं' प्रासुकमभुङ्कत-उपभुक्तवान्। मू. (२८३) नो सेवइ य परवत्थं परपाएवी से न भुञ्जित्था।
परिवज्जियाण उमाणं गच्छइ संखडिं असरणयाए॥ वृ.किंच-नो सेवतेच-नोपभुकतेच परवस्त्रं-प्रधानं वस्त्रं परस्य वा वस्त्रं परवस्त्रंनासेवते, तथापरपात्रेऽप्यसौन भुङ्कते,तथापरिवज्यार्पमानम्-अवगणय्यगच्छतिअसावाहाराय सङ्खण्डयन्ते प्राणिनो।ऽस्यामिति सङ्खण्डिस्तामाहारपाकस्थानभूतामशरणायशरणमनालम्बमानोऽदीनमनस्कः कल्प इतिकृत्वा परीषहविजयार्थं गच्छतीति मू. (२८४) मायन्ने असनपानस्स नाणुगिद्धे रसेसु अपडिन्ने ।
अzिपिनो पमजिजा नोवि य कंडूयए मुनी गायं वृ.किंच-आहारस्य मात्रांजानातीतिमात्राज्ञः, कस्य? अश्यत इत्यशनं-शाल्योदनादि पीयत इति पानं-द्राक्षापानकादिः तस्य च, तथा नानुगृद्धो ‘रसेषु' विकृतिषु, भगवतो हि गृहस्थभावेऽपिरसेषु गृद्धिरनासीत्, किं पुनः प्रव्रजितस्येति?, तथा रसेष्वेव ग्रहणंप्रत्यप्रतिज्ञो, यथा--मयाऽद्यसिंहकेसरामोदकाएव ग्राह्याइत्येवंरूपप्रतिज्ञारहितोऽन्यत्र तुकुल्माषादौसप्रतिज्ञ एव, तथाऽक्ष्यपिरजःकणुकाद्यपनयनायनोप्रमार्जयेन्नापिच गात्रंमुनिरसौ कण्डूयते-काष्ठादिना गात्रस्य कण्डूव्यपनोदं न विधत्त इति॥ किंच
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org