SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 402
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ चतुर्थाध्यायस्य तृतीयः पादः ३६५ प्रत्यय में षकार 'षिद्गौरादिभ्यश्च' (४।११४१) से स्त्रीत्व-विवक्षा में डीष् प्रत्यय के लिये है-पुरोडाशिकी शिक्षा। सिद्धि-पौरोडाशिक: । पौरोडाश+डस्/डि+छन्। पौरोडाश्+इक । पौरोडाशिक+सु । पौरोडाशिकः। यहां षष्ठी/सप्तमी-समर्थ, व्याख्यतव्य-नामवाची पौराडाश' शब्द से व्याख्यान/भव अर्थ में इस सूत्र से 'छन्' प्रत्यय है। पूर्ववत् ठू' के स्थान में 'इक्’ आदेश और अंग के अकार का लोप होता है। ऐसे ही-पुरोडाशिकः । विशेषः पुरोडाश-चावल के आटे की बनी हुई टिकिया जो कपाल में पकाई जाती थी और मन्त्र पढ़कर देवताओं के उद्देश्य से इसकी आहुति दी जाती थी (श०को०)। यत्+अण (६) छन्दसो यदणौ।७१। प०वि०-छन्दस: ५।१ यत्-अणौ १।२। स०-यच्च अण् च यदणौ (इतरेतरयोगद्वन्द्वः) । अनु०-तत्र, भव, तस्य, व्याख्याने, इति, च, व्याख्यातव्यनाम्न इति चानुवर्तते। अन्वय:-तस्य, तत्र व्याख्यातव्यनाम्नश्छन्दसो व्याख्याने भव इति च यदणौ। अर्थ:-तस्य इति षष्ठीसमर्थात्, तत्र इति च सप्तमीसमर्थाद् व्याख्यातव्यनामवाचिनश्छन्दस: प्रातिपदिकाद् यथासंख्यं व्याख्याने भव इति चार्थे यदणौ प्रत्ययौ भवत:। उदा०-(यत्) षष्ठी-छन्दसो व्याख्यानो ग्रन्थश्छन्दस्य:। (अण्) छान्दस:। (यत्) सप्तमी-छन्दसि भवश्छन्दस्य उपदेशः। (अण्) छान्दस उपदेशः। आर्यभाषा: अर्थ-(तस्य) षष्ठी-समर्थ और (तत्र) सप्तमी-समर्थ (छन्दस:) छन्दस् प्रातिपदिक से यथासंख्य (व्याख्याने) व्याख्यान (च) और (भव:) भव (इति) इस अर्थ में (यदणौ) यत् और अण् प्रत्यय होते हैं। उदा०-(यत्) षष्ठी-छन्द-वेद का व्याख्यान ग्रन्थ-छन्दस्य। (अण्) छान्दस। (यत्) सप्तमी-छन्द-वेद में होनेवाला-छन्दस्य उपदेश। (अण) छान्दस उपदेश। सिद्धि-(१) छन्दस्यः । छन्दस्+डस्/डि यत् । छन्दस्य+सु। छन्दस्यः । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003298
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1998
Total Pages624
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy