SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 366
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३५३ तृतीयाध्यायस्य तृतीयः पादः उदा०-वधश्चोराणाम् । वधो दस्यूनाम् । आर्यभाषा-अर्थ-(भावे) भाव अर्थ में विद्यमान (अनुपसर्गस्य) उपसर्ग से रहित (हन:) हन् (धातो:) धातु से परे (अप) अप् प्रत्यय होता है (च) और (हन:) हन् धातु के स्थान में (वध:) वध-आदेश होता है। उदा०-वधश्चोराणाम् । चोरों का हनन (वध)। वधो दस्यूनाम् । दस्यु आर्येतर जनों का हनन (वध)। सिद्धि-वधः । हन्+अप् । वध्+अ। वध+सु । वधः । यहां उपसर्ग से रहित 'हन हिंसागत्योः ' (अदा०प०) धात से केवल भाव अर्थ में इस सूत्र से 'अप्' प्रत्यय है और हन्' के स्थान में वध् आदेश है। अप् (५६) मूर्ती घनः ७७। प०वि०-मूर्ती ७।१ घन: १।१। अनु०-अप्, हन इति चानुवर्तते। अन्वय:-अकरि कारके भावे च हनो धातोरण, हनश्च घनो मूर्ती । अर्थ:-अकर्तरि कारके भावे चार्थे वर्तमानाद् हन्-धातो: परोऽप् प्रत्ययो भवति, हन स्थाने च घन-आदेशो भवति, मूर्तावभिधेयायाम् । मूर्ति: काठिन्यमित्यर्थः । उदा०-अभ्रघन: । दधिधनः। आर्यभाषा-अर्थ-(अकर्तरि) कर्ता से भिन्न (कारके) कारक में (च) और (भावे) भाव अर्थ में विद्यमान (हन:) हन् (धातो:) धातु से परे (अप) प्रत्यय होता है और (हन:) हन् के स्थान में (घन:) घन-आदेश होता है, (मूर्ती) यदि वहां मूर्ति वाच्यार्थ हो। मूर्तिः कठोरता। उदा०-अभ्रघनः। बादल की कठोरता सघनता। दधिघनः । दही की कठोरता-कड़ापन। सिद्धि-अभ्रघन: । हन्+अप् । घन्+अ। घन्+सु । घनः । यहां हन हिंसागत्योः' (अदा०प०) धातु से भाव अर्थ में तथा मूर्ति-भाव वाच्यार्थ में इस सूत्र से 'अप' प्रत्यय और हन्' के स्थान में 'घन' आदेश है। अभ्रस्य घन इति अभ्रघन: (षष्ठीतत्पुरुषः)। ऐसे ही-दधिधनः । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003297
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 02
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1997
Total Pages590
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy