________________
पञ्चमाध्यायस्य प्रथमः पादः॥
उपपदनियम धातुविषयमाह(२) सुग एवेति नियमात्
[सोमपा] सोमं पीतवान् = सोमपा । मन्-वन्-क्वनिप्-विच क्वचित्' (५।१।१४७) विच्प्र० । अप्रयोगीत्' (१।१।३७) विच्लोपः।
प्रत्ययनियमं कालविषयमाहभूत एवेति नियमात्
[सोमसावः] सोमं सुनोति-सोष्यति वा = सोमसावः । 'कर्मणोऽण' (५।१७२) अण्प्र० । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृद्धि: औ । 'ओदौतोऽवाव्' (१।२।२४) आव् ।
कालनियम प्रत्ययविषयमाहक्विबेवेति नियमात्[ सोमसुत् ] सोमं सुतवान् = सोमसुत्, इत्यण् न भवति ॥छ।।
अग्नेश्चेः ॥ ५।१।१६४ ॥ [अग्नेः] अग्नि पञ्चमी ङसि । [चेः] चि पञ्चमी ङसि ।
[अग्निचित् ] अग्नि 'चिंगट् चयने' (१२९०) चि । अग्नि चितवान् = अग्निचित् । अनेन क्विप्र० । 'हूस्वस्य तः पित्कृति' (४।४।११३) तोऽन्तः । 'अप्रयोगीत्' (१।१२३७) विवप्लोपः ।
[कुड्यचायः] कुड्यं चितवान् = कुड्यचायः । 'कर्मणोऽण्' (५।१।७२) अण्प्र० । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृद्धिः ऐ । 'एदैतोऽयाय्' (१।२।२३) आय् ।
[अग्निचायः] अग्नि चिनोति-चेष्यति वा = अग्निचायः । 'कर्मणोऽण्' (५।१।७२) अण्प्र० → अ । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृद्धिः ऐ । 'एदैतोऽयाय्' (१।२।२३) आय् ॥छ।।
कर्मण्यग्न्यर्थे ॥ ५।१।१६५ ॥ [कर्मणि] कर्मन् सप्तमी ङि । [अग्न्यर्थे ] अग्नयेऽयं = अग्न्यर्थः, तस्मिन् । [श्येनचित् ] श्येन इव चीयते स्म = श्येनचित् । अनेन क्विप्प्र० । 'हस्वस्य तः पित्कृति' (४।४।११३) तोऽन्तः ।
[ कङ्कचित् ] ककं चिनोतीति कङ्कचित् । अनेन क्विप्प्र० । 'हस्वस्य तः पित्कृति' (४।४।११३) तोऽन्तः । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७) क्विप्लोपः ।
[रथचक्रचित् ] रथचक्रं चिनोतीति रथचक्रचित् । अनेन क्विप्र० । 'हूस्वस्य तः पित्कृति' (४।४।११३) तोऽन्तः । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७) विप्लोपः ।
यत् कञ्चिदग्न्यर्थं तत्र सर्वत्रायं प्रत्ययं(यः) इति शङ्कते, तं प्रत्याह-बहुलाधिकारात् रूढिविषय एवायं प्रत्ययो द्रष्टव्यः ॥छ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
