Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

SR No.: 003295
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2012
Total Pages: 400
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 115

९८
[ कृत्वानौ ] कुरुत इति । अनेन क्वनिप्प्र० -> (१।४।८५) दीर्घः ।
[धीवा] दधातीति धीवा । अनेन क्वनिप्प्र० → वन् । 'ईर्व्यञ्जनेऽयपि' (४।३।९७) आ० ई० । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः ।
[ पीवा ] पिबतीति पीवा । अनेन क्वनिप्प्र० वन् । 'ईर्व्यञ्जनेऽयपि' (४।३।९७) आ० → ई० । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः ।
[कीलालपाः] कीलालं - मद्यं पिबति । अनेन विच्प्र० । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७) विच्लोपः । प्रथमा सि । 'सो रु: ' (२|१|७२) स०र० । 'रः पदान्ते विसर्गस्तयो:' ( १ | ३|५३) विसर्गः ।
[ शुभंयाः] शुभ 'यांक् प्रापणे' (१०६२) या । शुभं याति । अनेन विच्प्र० । 'अप्रयोगीत् ' ( १ । १ । ३७ ) विच्लोपः । प्रथमा सि । 'सो रुः ' (२।१।७२ ) स०र० । 'र: पदान्ते० ' (१।३।५३) विसर्गः ।
[ पाप्मरेट् ] पाप्मन् रुशं (१४१३) 'रिशंत् हिंसायाम्' (१४१४) रिश् । पाप्मानं रिशति । अनेन विच्प्र० । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० ए । 'अप्रयोगीत् ' (१|१|३७) विच्लोपः । 'यज - सृज - मृज-राज-भ्राज-भ्रस्ज-व्रस्वपरिव्राजः शः षः' (२।११८७) श० ष० । 'धुटस्तृतीयः ' (२।१।७६) ष०ड० । 'विरामे वा' (१।३।५१) ड० → ट० । केवलादपि -
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां दुण्ढिकायां ।
वन् । 'ह्रस्वस्य तः पित्कृति' (४|४|११३) तोऽन्तः । 'नि दीर्घः '
[ रेट् ] रिशति । अनेन विच्प्र० । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० ए । 'यज- सृज - मृज- राज० ' (२१८७) श० ष० । 'धुटस्तृतीयः' (२।१।७६) ष०ड० । 'विरामे वा' (१।३।५१) ड० → ट० ।
[ रोट् ] फ़फ़रोशति (?) । अनेन विच्प्र० । 'लघोरुपान्त्यस्य' ( ४|३|४) गु० ओ । 'यज - सृज - मृज- राज० ' (२१८७) श० ष० । 'धुटस्तृतीयः (२१/७६ ) ष०ड० । 'विरामे वा' (१।३।५१) ड०ट० ।
[वेट् ] + 'विशंत् प्रवेशने ' (१४१५) विश् । विशति । अनेन विच्प्र० । 'लघोरुपान्त्यस्य' ( ४ | ३ | ४) गु० ए । 'यज- सृज - मृज- राज०' (२२११८७) श० ष० । 'धुटस्तृतीयः' (२२११७६) ष०ड० । 'विरामे वा' (१।३।५१) ड० → ट० ।
[ जागः ] ‘जागृक् निद्राक्षये' (१०९३) जागृ । जागर्त्तीति । अनेन विच्प्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति' (४।३।१) गु० अर् । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७) विच्लोपः ।
ककार - पकारौ कित्-पित्कार्यार्थी ॥छ
फ श० म० न्या०
[क्विप्] क्विप् प्रथमा सि ।
[ उखास्रत् ] 'स्रंसूङ् प्रमादे' (८४४) स्रंस्, उखापूर्व० । उखेन उखया वा स्रंसते । अनेन क्विप्प्र० । 'अप्रयोगीत्' (१|१|३७) क्विप्लोपः । 'स्रंस्- ध्वंस्- क्वस्सनडुहो द: ' (२।१६८) इत्यादिना सस्य द० । 'विरामे वा' (१।३।५१) त० । यु (पू) ते वर्त्तमान उखशब्दः पुं-स्त्री, स्थाल्यां नित्यं स्त्री, वैयाकरणानां मते ।
श०म० न्या०
+ श० म० न्या०
-
क्विप् ||५|१|१४८ ॥
-
'रिष हिंसायाम्' (५१५) रिष् । पाप्मानं रेषति ।
'रुष हिंसायाम् ' ( ५१४) रुष् । रोषति ।
'विषू सेचने' (५२३) विषु । वेषति ।
For Private
Personal Use Only