Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 04

SR No.: 003294
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2011
Total Pages: 408
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 21 MB

Page 235

श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका दुण्डिका । (४।१।३) “भू" द्विः । 'ह्रस्वः' ( ४।१।३९ ) ह्रस्वः । 'द्वितीय-तुर्ययोः पूर्वी' (४।१।४२) भु० बु० । 'नाम्यन्तस्था० ' (२।३।१५) पत्वम् । 'ग्रह - गुहश्च सनः ' ( ४।४।५९) इग्निषेध: । 'नामिनोऽनिट्' ( ४ | ३ | ३३) सन्किद्वत् ।
भव्यम् । 'भव्य-गेय-जन्य- रम्या ऽऽपात्या ऽऽ प्लाव्यं नवा' (५1१1७ )
[भव्यम् ] अस् । अनेन भू० । भूयते भव्यनिपातः ।
२१८
[भवितुम्] भवनाय = भवितुम् । 'क्रियायां क्रियार्थायां तुम् णकच् भविष्यन्ती' (५।३।१३) तुम्प्र० । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४।४।३२ ) इट् । 'नामिनो गुणोऽक्डिति' (४।३।१) गु० ओ । 'ओदौतोऽवाव्' (१।२।२४) अव् ।
=
[अवोचत्] 'बूंग्क् व्यक्तायां वाचि' (११२५) बू । अनेन " वच्" आदेशः । अद्यतनी दित् । 'शास्त्यसू० ' ( ३ | ४ | ६० ) अप० । श्वयत्यसू०' (४।३।१०३) “वोच्” आदेश: । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् ।
[अवोचत] 'बू । अनेन वच्० । अद्यतनी त । 'शास्त्यसू० ' ( ३।४।६०) अप्र० । ' श्वत्यसू-वच - पतः श्वा०' (४।३।१०३) "वोच्” आदेश: । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् ।
[उवाच ] बू । अनेन वच्० । परोक्षा णव् । 'द्विर्धातुः परोक्षा-डे० ' (४।१19 ) द्विः । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'यजादि- वश् वचः सस्वरान्तस्था वृत्' ( ४|१ | ७२) य्वृत् व० उ० । ञ्णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः आ ।
[ऊचे ] बू । अनेन वच्० । परोक्षा ए । 'यजादि-वचेः किति' (४।१।७९) वृत् व० उ० । 'द्विर्धातुः परोक्षाडे० ' ( ४।१।१) द्विः । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'समानानां तेन दीर्घः' (१।२1१) दीर्घः । [वक्ता ] वू । अनेन " वच्" आदेश: सर्वत्र । वक्तीति वक्ता । 'णक-तृचौ ' (५।१।४८) तृच्प्र० तृ । प्रथमा सि । 'ऋदुशनस्- पुरुदंशोऽनेहसश्च सेर्डा : ' (१।४।८४) सि० डा० । ' डित्यन्त्यस्वरादेः ' (२।१।११४) अन्त्यस्वरादिलोपः । 'च-जः क - गम्' (२।१।८६) च० क० ।
[उच्यात्] बू । अनेन वच्० । आशीः क्यात् [ वक्षीष्ट ] बू । अनेन वच्० । आशीः सीष्ट (२।३।१५) पत्वम् । क-पसंयोगे क्ष० ।
[अवक्ष्यत् ] बू । अनेन वच्० । क्रियातिपत्तिः स्यत् । 'च-जः क- गम्' (२।१।८६) च० क० । 'नाम्यन्तस्था० ' ( २।३।१५ ) षत्वम् । क षसंयोगे क्ष० । अट् ।
यात् । 'यजादि-वचेः किति' (४।१।७९) य्वृत् व० उ० । । 'च-जः क- गम्' (२।१।८६) च० क० । 'नाम्यन्तस्था० '
[अवक्ष्यत ] बू । अनेन वच्० । क्रियातिपत्तिः स्यत । 'चजः क- गम्' (२।१।८६) च० क० । 'नाम्यन्तस्था० ' (२।३।१५) पत्वम् । क-पसंयोगे क्ष० । अट् ।
[ वक्ष्यति ] बू । अनेन वच्० । भविष्यन्ती स्यति । 'च-जः क- गम्' (२।१।८६) च० क० । 'नाम्यन्तस्था०' (२।३।१५) षत्वम् । क-पसंयोगे क्ष० ।
[ वक्ष्यते ] तू । अनेन वच्० । भविष्यन्ती स्यते । 'चजः क- गम्' (२।१।८६) च० क० । 'नाम्यन्तस्था० ' (२।३।१५) षत्वम् । क-षसंयोगे क्ष० ।
-
[वावच्यते ] वू । अनेन वच्० । भृशं पुनः पुनर्वा वक्ति । 'व्यञ्जनादेरेकस्वरा० ' ( ३।४।९) यङ्प्र० । 'सन्- यङश्च' (४।१।३) द्वि: । 'आ-गुणावन्यादेः' (४।१।४८) आ । वर्त्त० ते । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शव् । 'लुगस्यादेत्यपदे’ (२।१।११३) अलोपः ।
बृहद्वृत्तौ भवितव्यम् ।