Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 04

SR No.: 003294
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2011
Total Pages: 408
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 21 MB

Page 152

अथ चतुर्थाध्यायस्य तृतीयः पादः ॥
[विविदिषति ] विद् | वेदितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' (३।४।२१) सन्प्र० । 'सन्-यञ्च' (४।१।३) द्विः । इट् 'नाम्यन्तस्था०' (२।३।१५) पत्वम् ।
[ मुषित्वा ] 'मुषश् स्तेये' (१५६३) मुष् । मोषणं पूर्वम् । 'प्राक्काले ' ( ५१४१४७) क्त्वाप्र०
त्वा । इट् । [ मुमुषिषति ] मुष् । मोषितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'सन्-यश्च' (४।१।३) द्विः । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४ |४| ३२ ) इट् । 'नाम्यन्तस्था०' (२।३।१५) पत्वम् ।
[गृहीत्वा ] 'ग्रहीश उपादाने ' (१५१७) ग्रह । ग्रहणं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५१४१४७) क्त्वाप्र० त्वा । 'ग्रहब्रस्च-भ्रस्ज-प्रच्छः' (४।११८४) वृत् ग्र० गृ० । 'गृह्णोऽपरोक्षायां दीर्घः' ( ४१४१३४) इटो दीर्घः ।
ग्र०
[जिघृक्षति] ग्रह् । ग्रहीतुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां ० ' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'ग्रह- वस्च- भ्रस्ज-प्रच्छः ' (४।१।८४) वृत् गृ० । 'सन् यडव' (४।१1३) द्विः । 'ऋतोऽत्' (४।१।३८) ऋ० अ० । 'ग- होर्ज:' (४/१/४०) ग० → ज० | 'सन्यस्य' (४।१।५९) इ । 'ग्रह-गुहश्च सन:' ( ४/४/५९) इण्निषेध: । 'हो धुटू-पदान्ते' (२।१।८२) ह०० । 'ग-ड-द-बादेश्चतुर्थान्तस्यैकस्वरस्याऽऽदेश्चतुर्थः स्ध्वोश्च प्रत्यये ' (२।१।७७) गृ० घृ० । 'प-ढोः कस्सि' (२।१।६२) ढ०
→ क० । 'नाम्यन्तस्था० (२।३।१५) पत्वम् । क-पसंयोगे क्ष० ।
१३५
[सुप्त्वा ] 'ञिष्वपंक् शये' (१०८८) ष्वप् । 'पः सोऽष्ट्यै-ष्ठिव-प्वष्कः' (२।३।९८) स्वप् । स्वपनं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५१४१४७) क्त्वाप्र० त्वा । 'स्वपेर्यङ्ङे च' (४।१।८०) वृत् व० → उ० ।
[सुषुप्सति] स्वप् । स्वप्नुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'स्वपेर्यङ्ङे च' (४।१।८०) य्वृत् व० → उ० । 'सन् यश्च' (४|१|३) द्वि: । 'नाम्यन्तस्था० ' (२।३।१५) पत्वम् ।
[पृष्ट्वा ] 'प्रछंत् ज्ञीप्सायाम्' (१३४७) पछ् । प्रच्छनं पूर्वम् । 'प्राक्काले ' ( ५१४१४७) क्त्वाप्र० व्रस्व-भ्रस्ज-प्रच्छ: ' (४।१।८४) वृत् प्र० पृ० । 'अनुनासिके च च्छ्वः शूट्' (४।१।१०८) छ० मृज- राज० ' (२1१।८७) श० प०। तवर्गस्य श्चवर्ग०' (१1३।६०) त०८० ।
[ पिपृच्छिषति ] प्रछ । प्रष्टुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'ऋ- स्मि पूडअशी कृ-गृ-दृ-धृ-प्रच्छः ' (४१४१४८) इट् । 'ग्रह-व्रंस्च- भ्रस्ज-प्रच्छः ' (४।१।८४) वृत् प्र० पृ० । 'सन्- यडश्च' (४।१।३) द्विः । 'ऋतोऽत्' (४।१।३८) ऋ० अ० । 'सन्यस्य' (४/१/५९) इ । 'नाम्यन्तस्था० ' (२।३।१५) पत्वम् ।
रुद - विद-पो 'वो व्यञ्जनाऽऽदेः सन् चाऽय्-वः' (४।३।२५ ) इति विकल्पे, ग्रहेस्तु क्त्वा' ( ४ | ३ | २९) इति प्रतिषेधे प्राप्तं वचनम् । स्वपि प्रच्छयोः सन्नर्थमेव ||छ ||
नामिनोऽनिट् || ४ | ३ | ३३ ॥
त्वा । 'ग्रहश० । 'यज-सृज
[नामिनः ] नामिन् पञ्चमी इसि ।
[ अनिट् ] न विद्यते इट् यस्मिन् सः = अनिट् । प्रथमा सि ।
[चिचीषति ] 'चिंग्ट् चयने' (१२९०) चि । चेतुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां ० ' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'स्वर-हन-गमोः सनि धुटि' (४।१।१०४) दीर्घः । ' सन् - यश्च' ( ४।१।३) "ची "द्विः । ह्रस्वः' (४।१।३९) ह्रस्वः । 'नाम्यन्तस्था० ' (२।३।१५) पत्वम् ।