Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02

SR No.: 003292
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2009
Total Pages: 346
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 15 MB

Page 90

अथ द्वितीयाsध्यायस्य तृतीयः पादः ॥
[जक्षिवान् ] 'घस्लृ अदने ' ( ५४४ ) घस् । जघास । 'तत्र क्वसु-कानौ तद्वत्' (५।२।२०) क्वसुप्र० । घसेकस्वराऽऽतः क्वसोः' (४।४।८२) इट् ।
[ऊषतुः, ऊषुः ] 'वसं निवासे' (९९९) वस् । परोक्षा अतुस् उस् । 'यजादि-वचेः किति' (४।१।७९ ) वृत् व० उ० । द्विर्धातुः परोक्षा- डे० ' ( ४।१।१) द्विर्वचनम् । 'व्यञ्जन०' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'समानानां० (१।२1१ ) दीर्घः । अनेन ।
[ उषितः ] 'वसं निवासे' (९९९) वस् । वसति स्म । 'श्लिष-शी- स्थाऽऽस-वस-जन- रुह-ज-भजेः क्तः ' ( ५1१1९ ) प्र० । 'क्षुध-वसस्तेषाम्' (४।४।४३) इट् । 'यजादि-वचेः किति' (४।१।७९) वृद् व० उ० । अनेन ।
[उषितवान्] वस् । वसति स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।१।१७४) क्तवतुप्र० - तवत् । शेषं ‘उषितः’ वत् ।
[ हूंषि ] बहु-वस् । बहवो जना वसन्ति येषु तानि क्विप् । प्रथमा जस् । 'नपुंसकस्य शि: ' (१।४।५५) शि० - ३० । 'धुटां प्राक्' (१।४।६६) नोऽन्तः । 'न्स्महतोः ' (१।४।८६) दीर्घः ।
[जघास] ‘घस्लृ अदने' (५४४ ) घस् । परोक्षा णव् । 'द्विर्धातुः परोक्षा-डे० ' ( ४।१।१) द्विर्वचनम् । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । द्वितीय-तुर्ययो: पूर्वी' (४।१।४२) घ० ग० । 'ग- होर्ज:' ( ४।१।४०) ग० ज० । 'ञ्णिति' (४|३|५०) उपान्त्यवृद्धिः ॥छ ||
णि - स्तोरेवाऽस्वदस्विद - सहः षणि || २|३|३७||
[णिस्तोः] णिश्च स्तुश्च
णिस्तु तस्य ।
[ अस्वदस्विदसहः ] स्वदश्च स्विदश्च सह् च = स्वदस्विदसह्, न स्वदस्विदसह् अस्वदस्विदसह्, तस्य ।
[षणि] पत्वभूतः सन् = षण्, तस्मिन् ।
८१
=
=
[सिषेवयिषति ] 'पिवूच् उतौ' (११६४) षिव् । 'पः सोऽष्टयै ष्ठिव-ष्वष्कः ' (२।३ ।९८) सिव् । सीव्यन्तं प्रयुङ्क्ते । 'प्रयोक्तृव्यापारे णिग्' ( ३।४।२०) णिग्प्र० इ । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० ए । सेवयितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां सन्नतत्सनः ' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'सन् - यश्च' (४।१।३) सेव् द्विर्वचनम् । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । ' ह्रस्वः' ( ४ । १ । ३९) ह्रस्वत्वम् । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४।४।३२) इट् । 'नामिनो गुणोऽक्डिति' (४।३।१ ) गु० ए । 'एदैतोऽयाय्' (१।२।२३) अय् । अनेन ष० ।
[सुष्वापयिषति ] 'ञिष्वपंक् शये' (१०८८) ष्वप् । 'षः सोऽष्ट्यै०' ( २ । ३ । ९८ ) स्वप् । स्वपन्तं प्रयुङ्क्ते । 'प्रयोक्तृव्यापारे० ' ( ३।४।२०) णिग्प्र० इ । ञ्णिति' ( ४ | ३ |५० ) उपान्त्यवृद्धिः । स्वापयितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' ( ३।४।२१) सन्प्र० । ‘सन्-यश्च' (४।१।३) द्विर्वचनम् । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'स्वपो णावुः ' (४।१।६२) उ = सु । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४।४।३२) इट् । 'नामिनो गुणो० ' ( ४ | ३|१) ए । 'एदैतोऽयाय्' (१।२।२३) अय् ।
[सिषेधयिषति ] 'षिधू गत्याम् ' ( ३२० ) षिध् । 'पः सोऽष्ट्यै० ' (२ । ३ । ९८ ) सिधू । सेधन्तं प्रयुङ्क्ते । 'प्रयोक्तृव्यापारे०' (३।४।२०) णिग्प्र० इ । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० ए । सेधयितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'सन्- यडश्च' (४।१।३) द्विर्वचनम् । व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । ' ह्रस्वः ' ( ४ | ३ |१) ह्रस्वत्वम् । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४।४।३२ ) इट् । 'नामिनो गुणो० ' ( ४।३।१) गु० ए । 'एदैतोऽयाय्’ (१।२।२३) अय् ।
[तुष्टृषति] 'ष्टुंग्क् स्तुतौ' (११२४) ष्टु । ' षः सोऽष्टयै ० ' (२।३।९८) स्तु । ' निमित्ताऽभावे नैमित्तिकस्याऽप्यभावः'
For Private Personal Use Only