Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02

SR No.: 003292
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2009
Total Pages: 346
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 15 MB

Page 67

श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
इहस्थः । ‘स्था-पा-स्त्रा-त्रः कः ' ( ५ | १११४२) कप्र० अ । 'इडेत्पुसि चाऽऽतो लुक्' (४।३।९४) आलोपः । इदम् । प्रथम सि । 'अयमियं पुंस्त्रियोः सौ' (२।१।३८ ) अयम् । 'दीर्घड्याब्० ' (१।४।४५) सिलोपः । ' असूच् क्षेपणे' (१२२१) अस् । इषून् अस्यतीति । ‘कर्मणोऽण्' (५।१।७२ ) अण्प्र० अ । ञ्णिति' ( ४ | ३ |५० ) उपान्त्यवृद्धिः । ' इवर्णादे० ' (१।२।२१) व० । ‘व्यधंच् ताडने' (११५७) व्यध् । वर्त्त० तिव् । 'दिवादेः श्यः' (३।४।७२ ) श्यप्र०य । 'ज्या व्यधः क्ङिति ' (४।१।८१) वृद् य० इ० ।
५८
[ अद्य भुक्त्वा मुनिद्वर्यहात् भोक्ता, द्वयहे वा भोक्ता ] इदम् । अस्मिन् अह्नि । 'सद्यो ऽद्य परेद्यव्यनि' (७/२/९७) अद्यनिपातु । 'भुजंप् पालना - ऽभ्यवहारयोः ' (१४८७) भुज् । भोजनं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५।४।४७) क्त्वाप्र० त्वा । द्वि-अहन् । द्वयोरह्नोर्भवः ( समाहारः) 'द्विगोरन्ननोऽट्' ( ७।३।९९ ) अट्समासान्तः । 'नोऽपदस्य तद्धिते ' ( ७|४|६१ ) अन्लोपस्तस्मात् तस्मिन् वा । 'भुजंपू पालना - ऽभ्यवहारयोः ' (१४८७) भुज् । श्वस्तनी ता । अथवा भुङ्क्ते इति । 'कतृचौ ' ( ५।१।४८) तृच्प्र० तृ । 'लघोरुपान्त्यस्य' ( ४ | ३ | ४) गु० उ० ओ० । 'चजः क- गम्' (२।१।८६) ज० → ग० । 'अघोषे प्रथमो०' (१।३।५०) ग० क० ॥ छ ॥।
अधिकेन भूयसस्ते ॥ २ । २ ।१११।।
[ अधिकेन ] अधिक तृतीया टा ।
[भूयसस्ते] भूयस् 'पञ्चमी इसि । तद् । सा च सा च = ते । ' त्यदादिः' (३1919२०) एकशेषः । प्रथमा औ । 'आ द्वेरः' (२।१।४१) द० अ० । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अलोपः । 'आत्' (२।४।१८ ) आप् । ‘समानानां०’ (१।२1१ ) दीर्घः । 'औता' (१।४।२०) ए || छ ।
तृतीयाऽल्पीयसः ।। २२ । ११२ ।।
[तृतीयाऽल्पीयसः ] तृतीया प्रथमा सि । 'दीर्घड्याब्०' (१।४।४५) सिलोपः । अल्पीयस् षष्ठी डस् ।
पृथग्- नाना पञ्चमी च ॥ २२॥११३॥
[पृथग्नाना ] पृथग् च नाना च = पृथग्नाना । तृतीया टा । 'अव्ययस्य' ( ३ । २ । ७) ३ टालोपः ॥ छ। ऋते द्वितीया च ॥ २।२।११४।।
[ऋते] ऋते तृतीया टा । 'अव्ययस्य' (३।२।७) टालोपः । [द्वितीया च] द्वि । द्वयोः पूरणी प्रथमा सि ।
=
द्वितीया । 'द्वेस्तीयः' (७।१।१६५) तीयप्र० । 'आत्' (२।४।१८) आप् । च
[नाङ्गं विक्रियते रागमृते] 'डुकृंग् करणे' (८८८ ) कृ, विपूर्व० । वर्त्त० ते । 'क्यः शिति' (३।४।७०) क्यप्र० य । 'रिः श- क्या ऽऽशीर्ये' ( ४ | ३|११० ) क्रि ।
[ ऋते धर्मात् कुतः सुखम् ] किम् । कस्मात् = कुतः । इतोऽतः कुतः' (७।२।९०) तस्प्र० कुतस्त्रिपातः । सुख । द्वितीया अम् ||छ ||
विना ते तृतीया च ॥ २ । २।११५ ।।
[विना ते] विना 'तृतीया टा । 'अव्ययस्य' ( ३।२।७) ५ टालोपः । तद् । सा च सा च = ते । 'त्यदादिः' (३।१।१२० ) P (9) पष्ठी इस् । P (२) भ्याम् । P (३) भ्याम् लोपः । P (४) प्रथमा सि । P (५) सिलोपः ।
For Private Personal Use Only