Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02

SR No.: 003292
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2009
Total Pages: 346
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 15 MB

Page 46

अथ द्वितीयाऽध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
तस्' (७।२।८९) तस्प्र० । 'आ ढेरः' (२१११४१) द० → अ० । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२११११३) अलोपः ।
[प्रतिनिधिप्रतिदाने] प्रतिनिधिश्च प्रतिदानं च = प्रतिनिधिप्रतिदाने । प्रथमा औ । ‘औरीः' (१।४।५६) ई । 'अवर्णस्ये०' (१।२।६) ए ।
[प्रतिना] प्रति तृतीया टा । 'टः पुंसि ना' (१।४।२४) टा० → ना० । प्रतिदानं गृहीतस्य प्रत्यर्पणमिति कोऽर्थः ? - तुल्यजातीयेनाऽतुल्यजातीयेन वेति शेषः ।
[प्रद्युम्नो वासुदेवात् प्रति] प्रकृष्टं द्युम्न- तेजो यस्याऽसौ । वसुदेवस्याऽपत्यं = वासुदेवः । ‘डसोऽपत्ये' (६।१।२८) अण्प्र० । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः ।
[तिलेभ्यः प्रति माषानस्मै प्रयच्छति] तिल पश्चमी भ्यस् । इदम् चतुर्थी डे । 'आ द्वेरः' (२।११४१) म० → अ० । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२११११४) अलोपः । 'अनक्' (२११३६) अ । 'सर्वादः स्मै-स्मातौ' (१९४७) स्मै । ‘दां दाने' (७) दा, प्रपूर्व० । वर्त्त० तिव् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः०' (३।४।७१) शव् । 'श्रौति-कृवु-धिवु-पा-घा-मा०' (४।२।१०८) यच्छ आदेशः ।
[सर्पिषोऽस्मै तैलं प्रति सिक्त्वा व्रजति प्रति द्वितीया अम् । सर्वत्र ‘अव्ययस्य' (३।२।७) अम्लोपः । ‘षिचीत् क्षरणे' (१३२१) षिच् । 'षः सोऽष्टयै-ष्ठिव-ष्वष्कः' (२।३।९८) सिच् । सेचनं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५।४।४७) क्त्वाप्र० → त्वा । 'च-जः क-गम्' (२।१।८६) च० → कत्वम् ।।छ।।
आख्यातर्युपयोगे ।।२।२७३।। [आख्यातर्युपयोगे] आख्यातृ सप्तमी ङि । 'अझै च' (१।४।३९) अर् । उपयोग सप्तमी ङि । 'अवर्णस्येवर्णादिनै०' (१।२।६) ए।
[उपाध्यायादधीते] 'इंड्क अध्ययने' (११०४) इ, उप-आङ्-अधिपूर्व० । उप-समीपे एत्य-आगत्य येभ्यः सकाशादधीयते सः । ‘इडोऽपादाने तु टिद् वा' (५।३।१९) घञ्प्र० → अ । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४३५१) वृद्धि: ऐ । ‘एदैतोऽयाय' (१।२।२३) आय, तस्मात्, ‘इंड्क् अध्ययने' (११०४) इ, अधिपूर्व० । वर्त० ते । 'समानानां०' (१।२।१) दीर्घः ।
__ [आचार्यादागमयति] अम (३९२) - द्रम (३९३) - हम्म (३९४) - मीम (३९५) - गम्लुं गतौ' (३९६) गम्, आङ्यूर्व० । आगच्छन्तं प्रयुक्ते । 'प्रयोक्तृ०' (३।४।२०) णिगप्र० → इ । “णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः । 'अमोऽकम्यमि-चमः' (४।२।२६) ह्रस्वः ।
[श्रावकात् शृणोति] 'श्रृंट श्रवणे' (१२९६) श्रु । शृण्वन्ति आगमादिसमस्तशास्त्राणीति श्रावकाः । ‘णक-तृचौ' (५।१।४८) णकप्र० → अक | 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृद्धिः औ । ‘ओदौतोऽवाव्' (१।२।२४) आव् । प्रथमा जस् । 'अत आ स्यादौ०' (१।४।१) आ । 'ध्रुट् श्रवणे' (१२९६) श्रु । वर्त्त० तिव् । 'स्वादेः श्नुः' (३।४।७५) श्नुप्र०
→ नु । 'उ-श्नोः' (४।३।२) गु० ओ । 'श्रौति-कृत्-धिवु०' (४।२।१०८) श्रु० → शृ० । रघुवर्णान्नो ण०' (२।३।६३) न० →ण० । [प्रत्येकबुद्धादधिगच्छति] प्रत्येकं निमित्तमाश्रित्य बुद्धः = प्रत्येकबुद्धस्तस्मात् ।।छ।।
गम्ययपः कर्मा-ऽऽधारे ।।२।२।७४।। [गम्ययपः] गम्यश्चासौ यप् च = गम्ययप्, तस्य = गम्ययपः । [कर्माऽऽधारे कर्म च आधारश्च = कर्माऽऽधारं, तस्मिन् = कर्माऽऽधारे, सप्तमी ङि । 'अवर्णस्ये०' (११२१६) ए। [प्रासादात् प्रेक्षते] ‘षलुं विशरण-गत्यवसादनेषु' (९६६) षद् । 'षः सोऽष्टयै-ष्ठिव-ष्वष्कः' (२।३।९८) सद्,