Page Text
________________
अथ तृतीयाsध्यायस्य प्रथमः पादः ।।
प्रत्ययाल्लुक्' (४।२।८५) हिलोपः । पच प्रकूलेति सातत्येनोच्यते यस्यां सा ।
निपातनादमी सर्वेऽपि सिद्धाः ।
[ इद्वितीया ] इह द्वितीयेति यस्यां क्रियायां सा ।
[ इहपञ्चमी] इह पञ्चमीति यस्यां क्रियायां सा ।
[अद्यद्वितीया] अद्य द्वितीयेति यस्यां क्रियायां सा निपातनात् 'गोश्चान्ते० ' (२।४।९६) ह्रस्वाभावः ।
[ एहिरेयाहिरा ] एहि रे याहि र इति यस्यां क्रियायां सा । निपातनाद् एकारस्य अकारः । 'आत्' (२।४।१८) आप्प०
→3TT I
[ आहोपुरुषिका ] अहो अहं पुरुष इति यस्यां क्रियायां सा । निपातनाद् णकः ।
[ अहंपूर्विका] अहं पूर्व इति यस्यां सा ।
[ अहंप्रथमिका] अहं प्रथम इति यस्यां सा ।
एहिवाणिजादिषु क्रियैवान्यपदार्थः ।
= उज्जहिजोडः ।
जहिस्तम्बः ।
[उज्जहिजोडः] उज्जहि जोडमित्यभीक्ष्णं य आह स उच्यते [जहिस्तम्बः] जहि स्तम्बमित्यभीक्ष्णं य आह स उच्यते [ उज्जहिस्तम्बः ] उज्जहि स्तम्बमित्यभीक्ष्णं य आह स उच्यते उज्जहिस्तम्बः । [कुरुकटः ] कुरु कटमित्यभीक्ष्णं य आह स उच्यते = कुरुकटः कालः ।
[स्नात्वा कालीभूतः ] 'भू सत्तायाम्' (१) भू । अकालः कालो भवति स्म । 'गत्यर्था - ऽकर्मक- पिब-भुजेः' (५1१199) क्तप्र०→त । ‘कृ-भ्वस्तिभ्यां कर्म-कर्तृभ्यां प्रागतत्तत्त्वे च्विः' (७।२।१२६) च्चिप्र० । 'ईश्च्वाववर्णस्याऽनव्ययस्य' (४।३।१११ ) ई । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७) च्चिलोपः ।
=
२६६
=
[ स्नात्वाकालकः ] काल एव = कालकः । 'कालात् ' ( ७।३।१९) कप्र० ।
[ पीत्वास्थिरकः ] 'पां पाने' ( २ ) पा । पानं पूर्वम् । 'प्राक्काले ' ( ५/४१४७) क्त्वाप्र० त्वा । 'ईर्व्यञ्जनेऽयपि’ (४।३।९७ ) ई । स्थिर एव = स्थिरकः । ' यावादिभ्यः कः ' ( ७।३।१५) कप्र० ।
[भुक्त्वासुहितः ] भुक्त्वासुहित इति किमुच्यते ? - यो यत् किञ्चिदशित्वा सुहितो भवति स एवमुच्यते ।
[प्रोष्यपापीयान् ] प्र 'वसं निवासे' (९९९) वस् । प्रवसनं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५।४।४७) क्त्वाप्र० त्वा । 'अनञः क्त्वो यप्' (३।२।१५४) यप्य । 'यजादि-वचेः किति' (४।१।७९) य्वृत् व० उ० । 'नाम्यन्तस्था० ' (२।३।१५) स० → ष० (?) ('घस्वसः' (२।३।३६) स० ष ० ) । ततो मध्यस्थः समासः ।
Jain Education International
[उत्पत्यपाकला] उत् 'पत्लृ गतौ' (९६२) पत् । उत्पतनं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५।४।४७) क्त्वाप्र० – त्वा । 'अनञः क्त्वो यप्' ( ३।२।१५४) यप् ।
[ निपत्यरोहिणी] निपत्य भूमौ निपतिता रोहिणी या रक्ता भवति सा ।
[पुटापुटिका ] पुटावयवयोगात् पुटः, पुटिकावयवयोगात् पुटिका, पुटश्चासौ पुटिका च ।
[मानोन्मानिका] मानावयवयोगान्मानः, उन्मानिकावयवयोगादुन्मानिका, मानश्चासावुन्मानिका च ।
[शाकपार्थिवः ] पृथु । पृथोरपत्यम् । 'डसोऽपत्ये' (६।१।२८) अणुप्र० अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे० ' ( ७।४।१) वृद्धिः ।
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003292 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 346 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 15 MB |