Page Text
________________
अथ तृतीयाऽध्यायस्य प्रथमः पादः ।।
२४०
= अस्वस्थाः, अस्वस्थाश्च ते गुणाश्च = अस्वस्थगुणाः, तैः ।।
पटस्य शौक्ल्यम शुक्ल । शुक्लस्य भावः । 'पति-राजान्तगुणाङ्ग०' (७।१।६०) ट्यणप० (?) ('वर्ण-दृढादिभ्यष्ट्यण च वा' (७।१५९) ट्यणप्र०→य) 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४19) वृद्धिः । 'अवर्णवर्णस्य' (७।४।६८) अलोपः ।
[काकस्य कार्ण्यम्] कृष्ण । कृष्णस्य भावः । 'पति-राजान्तगुणाङ्ग' (७।१।६०) ट्यणप्र० (?) ('वर्ण-दृढादिभ्यष्ट्यण च वा' (७।११५९) ट्यणप्र०-→य) । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः । 'अवर्णवर्णस्य' (७।४।६८) अलोपः ।
[गुडस्य माधुर्यम्] मधुर । मधुरस्य भावः । ‘पति-राजान्तगुणाङ्ग०' (७।१।६०) ट्यणप्र०→य(?) । ('वर्ण-दृढादि०' (७।१।५९) ट्यणप्र०→य) । ‘वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अलोपः ।
[प्रक्रियालाघवम्] लघु । लघोर्भावः । “य्वृवर्णाल्लघ्वादेः' (७।१।६९) अण्प्र०→अ । ‘वृद्धिः स्वरेष्वादे० ' (७।४।१) वृद्धिः आ । 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७।४७०) अव् । प्रक्रियाया लाघवम् ।
[बुद्धिकौशलम] कुशलस्य भावः । 'युवादेरण' (७।११६७) अणप्र०→अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः । 'अवर्णवर्णस्य' (७।४।६८) अलोपः । बुद्धयाः कौशलम् ।
[करणपाटवम्] करणस्य पाटवम् ।
[पुरुषसामर्थ्यम्] समर्थ । समर्थस्य भावः । 'पति-राजान्तगुणाङ्ग' (७।१।६०) ट्यणप्र०→य । ‘वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः । पुरुषस्य सामर्थ्यम् ।
[अङ्गसौष्ठवम्] सुष्ठु । सुष्टोर्भावः । अङ्गस्य सौष्ठवम् ।
[हस्तचापलम चपलस्य भावः । 'युवादेरण' (७।१।६७) अणप०→अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः । हस्तस्य चापलम् ।
[वचनमार्दवम्] मृदोर्भावः । 'वृवर्णाल्लघ्वादेः' (७।१।६९) अण्प्र०-→अ । ‘वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः । 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७।४।७०) अव् । वचनस्य मार्दवम् ।
[उत्तरपदार्थप्राधान्यम] प्रधान । प्रधानस्य भावः । उत्तरपदार्थस्य प्राधान्यम ।
[क्रियासातत्यम्] सं(स)तत । सं(स)ततस्य भावः । 'पतिराजान्तगुणाङ्ग०' (७।१।६०) ट्यणप्र०→य । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः आ । क्रियायाः सातत्यम् ।
[वर्तमानसामीप्यम] समीपस्य भावः । 'भेषजादिभ्यष्ट्यण' (७।२।१६४) ट्यणप्र०य । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः । वर्तमानस्य सामीप्यम् ।
[सत्सामीप्यम्] समीपस्य भावः । 'भेषजादिभ्यष्ट्यण' (७।२।१६४) ट्यणप्र०→य । ‘वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः । सतः = वर्तमानकालस्य सामीप्यम् ।
[अधिकरणैतावत्यम्] एतावत् । एतावतो भावः । 'पति-राजान्तगुणाङ्गराजादिभ्यः कर्मणि च' (७।१।६०) ट्यणप्र० →य । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे० ' (७।४।१) वृद्धिः ऐ । अधिकरणस्य ऐतावत्यम् ।।
[प्रयोगान्यत्वम्] अन्यस्य भावः । 'भावे त्व तल्' (७।१५५) त्वप्र० । प्रयोगस्य अन्यत्वम् ।
[गतताच्छील्यम् तस्य शीलं = तच्छीलम् । तच्छीलस्य भावः । 'पति-राजान्तगुणाङ्ग०' (७।१।६०) ट्यणप्र०य । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः आ । गतस्य ताच्छील्यम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003292 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 346 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 15 MB |