Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02

SR No.: 003292
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2009
Total Pages: 346
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 15 MB

Page 143

अथ द्वितीयाsध्यायस्य चतुर्थः पादः ॥
[चतस्रः ] चतुर् प्रथमा जस् । द्वितीया शस् । ' त्रि- चतुरस्तिसृ- चतसृ स्यादौ ' (२1१1१ ) चतसृ । 'ऋतो रः स्वरेऽनि' (२।१।२) २० ।
[ अतिदध्न्या कन्यया ] दध्यतिक्रान्ता सा = अतिदधिः, तया । 'दध्यस्थिसक्थ्यक्ष्णोऽन्तस्याऽन्' (१।४।६३) अन् । 'अनोऽस्य' (२।१।१०८) अलोपः ||छ ||
अधादृदितः ।।२।४।२ ॥
[ अधातूदृदितः ] न धातुरधातुः । उच्च ऋच्च = उदृतौ, उदृताविदनुबन्धौ यस्य सः =
अधातूदृदित्, तस्मात् ।
[भवती ] 'भांक् दीप्तौ' (१०६१) भा । भातीति । 'भातेर्डवतुः' (उणा० ८८६) डवतुप्र० अवत् । 'डित्यन्त्यस्वरादेः ' (२।१।११४) आलोपः ।
[ गोमती ] गावो विद्यन्ते यस्याः सा । ' तदस्याऽस्त्यस्मिन्निति मतुः' (७।२1१) मतुप्र० [ यवमती ] यवा विद्यन्ते यस्यां सा । तदस्याऽस्त्यस्मिन्निति मतुः ' ( ७।२।१) मतुप्र० [प्रेयसी ] प्रिया इयं प्रिया इयं, इयमनयोर्मध्येऽतिशयेन प्रिया
प्रेयसी । 'गुणाङ्गाद् वेष्ठेयसू' (७।३।९) ईयसुप्र० → ईयस् । 'प्रिय स्थिर - स्फिरोरु-गुरु- बहुल- तृप्र-दीर्घ वृद्ध-वृन्दारकस्येमनि च प्रा-स्था- स्फा- वर- गर - वंह- त्रप द्राघ वर्ष-वृन्दम्' (७।४।३८) प्रादेश: । 'अवर्णस्येवर्णादिनैदोदरल्' (१।२।६) ए ।
प्रिया०
=
१३४
उदृदित् । अधातुश्चासौ उदृच्चि
मत् ।
मत् ।
[विदुषी ] 'विदक् ज्ञाने' (१०९९) विद् । वेत्तीति । 'वा वेत्तेः क्वसुः' (५।२।२२) क्वसुप्र ० - वस् । 'क्वसुष्मतौ च' (२।१।१०५) उषादेशः । अनेन डी ।
[पचन्ती] 'डुपचष् पाके' (८९२) पच् । पचतीति । 'शत्रानशावेष्यति तु सस्यौ' (५।२।२० ) शतृप्र० अत् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शवप्र० । अनेन डी । ' श्य-शवः' (२1१1११६) अन्त० । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अलोपः ।
[दीव्यती] 'दिवच् क्रीडा-जयेच्छा - पणि-द्युति-स्तुति-गतिषु' (११४४ ) दिव् । दीव्यतीति । 'शत्रानशावेष्यति तु सस्यौ' (५।२।२०) शतृप्र० - अत् । 'दिवादेः श्यः' (३।४।७१ ) श्यप्र० । अनेन डी । ' श्य- शवः' (२।१।११६ ) अन्त० । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अलोपः । ' भ्वादेर्नामिनो० ' (२।१।६३) दीर्घः ।
[महती] अर्ह (५६४) - ‘मह पूजायाम्' (५६५) मह् । 5 महतीति । 'शत्रानशावेष्यति तु सस्यौ' (५।२।२०) शतृप्र० → अत् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शब्' (३।४।७१ ) शव् । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अलोपः । अनेन डी ।
For Private Personal Use Only
=
[सुकन्] सु 'कसुकि गति-शातनयोः ' (११२०) कस् । 'उदितः स्वरान्नोऽन्तः' (४।४।९८) नोऽन्तः कं । सुष्ठु कंस्ते मार्गे गच्छतीति क्विप् । 'अप्रयोगीत्' (१1१।३७) क्विप्लोपः । प्रथमा सि । 'दीर्घड्याब्० ' (१।४।४५) सिलोपः । 'पदस्य' (२।१।८९) सलोपः ।
[सुकंसो] सुष्ठु कंसाते इति क्विप् । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७ ) क्विप्लोपः । प्रथमा औ ।
[सुहिन्] सु 'हिसु हिंसायाम्' (१४९४) हिस् । 'उदितः स्वरान्नोऽन्तः' (४।४।९८) नोऽन्तः । सुष्ठु हिनस्तीति क्विप् । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७) क्विप्लोपः । प्रथमा सि । दीर्घड्याव्०' (१।४।४५) सिलोपः । ' पदस्य ' (२।१।८९ ) सलोपः । P5 महान्त इति । दुहि वृहि-महि- पृषिभ्यः कतृः' (उणा० ८८४) किद् अतृप्र० ।