Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02

SR No.: 003292
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2009
Total Pages: 346
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 15 MB

Page 135

१२६
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
म [अर्केण] 'कवर्गकस्वरवति' (२१३७६) न०-→ण० ।
[परिघेण] ‘कवर्गकस्वरवति' (२।३।७६) न० → ण । [वृत्रहणौ] वृत्रं हतवन्तौ । ‘ब्रह्म-भूण-वृत्रात् क्विप्' (५।१।१६१) क्विप्प० । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७) क्विप्लोपः । [प्रहणनम्] प्रहन्यते । 'अनट्' (५।३।१२४) अनटप्र० → अन । 'हनः' (२।३।८२) न०→ण० छ।।
नृतेर्यङि ।।२।३।९५।। [नरीनृत्यते] 'नृतैच् नर्तने' (११५२) नृत् । भृशं पुनः पुनर्वा नृत्यति । 'व्यञ्जनादेरेकस्वराद्' (३।४।९) यड्य० → य । “सन्-यडश्च' (४।१।३) नृद्विवचनम् । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'ऋतोऽत्' (४।१।३८) नृ० → न० । 'ऋमतां री' (४१५५) री आगमु । वर्त्तः तिव् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४७१) शव् । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अलोपः ।
[नरिनति] नृत् । भृशं पुनः पुनर्वा नृत्यति । 'व्यञ्जनादेरेकस्वरा' (३।४।९) यड्स०→य । 'सन्-यडश्च' (४।१।३) द्विवचनम् । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'ऋतोऽत्' (४१।३८) नृ०→न० । 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यड्लोपः । 'रि-रौ च लुपि' (४।११५६) रि आगमु । वर्त्त० तिव् । 'लघोरुपा०' (४।३।४) गु० अर् ।
[नर्ति] नृत् । भृशं पुनः पुनर्वा नृत्यति । 'व्यञ्जनादेरेकस्वरा०' (३।४।९) यङ्म० → य । 'सन्-यडश्च' (४।१।३) द्विवचनम् । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'ऋतोऽत्' (४।११३८) नृ०→न० । 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यड्लोपः । 'रि-रौ च लुपि' (४।१।५६) र् आगमु । वर्त० तिव् । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० अर् ।
[नरीनृतीति] नृत् । भृशं पुनः पुनर्वा नृत्यति । 'व्यञ्जनादेरेकस्वराद्' (३।४।९) यड्य०→य । ‘सन्-यडश्च' (४।१३) द्विवचनम् । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'ऋतोऽत्' (४।१।३८) नृ०→न० । ' (४।१।५५) री आगमु । 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यङ्लोपः । वर्त० तिव् । 'यङ्-तु-रु-स्तोर्बहुलम्' (४।३।६४) ईत्-→ई ।
[हरिणी नाम कश्चित्] हरि 'नृतैच् नर्तने' (११५२) नृत् । हरिरिव नृत्यतीत्येवंशीलः । 'अजातेः शीले' (५।१।१५४) णिन्प्र० → इन् । प्रथमा सि । 'इन्-हन्-पूषाऽर्यम्णः शिस्योः' (१।४।८७) दीर्घः । 'पूर्वपदस्थान्नाम्न्यगः' (२।३।६४) न० →ण० ।।छ।।
___ क्षुभ्नादीनाम् ।।२।३।९६।। [क्षुभ्नादीनाम्] क्षुभ्ना आदिर्येषां ते = क्षुभ्नादयस्तेषाम् । [क्षुभ्नाति] 'क्षुभश् संचलने' (१५५३) क्षुभ् । वर्त० तिव् । 'ज़्यादेः' (३।४।७९) श्नाप्र०→ना ।
[क्षुभ्नीतः] 'क्षुभश् संचलने' (१५५३) क्षुभ । वर्त्त० तस । 'क्यादेः' (३।४।७९) श्नाप्र०→ना । 'एषामी व्यञ्जनेऽदः' (४।२।९७) ई ।
[क्षुभ्नन्ति] 'क्षुभश् संचलने' (१५५३) क्षुभ् । वर्त्त० अन्ति । 'क्यादे०' (३।४।७९) श्नाप्र०→ना । 'श्नश्चाऽऽतः' (४।२।९६) आलोपः ।
[क्षुभ्नन्] क्षुभ् । क्षुभ्नातीति । 'शत्रानशावेष्यति तु सस्यौ' (५।२।२०) शतृप्र० → अत् । 'क्यादेः' (३।४।७९) श्नाप्र०→ना । श्नश्चाऽऽतः (४।२।९६) आलोपः । प्रथमा सि । 'ऋदुदितः' (१।४।७०) नोऽन्तः । 'दीर्घड्याव्०' (१।४।४५) सिलोपः ।
ॐ बृहवृत्तौ - अर्पण ।