Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02

SR No.: 003292
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2009
Total Pages: 346
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 15 MB

Page 110

अथ द्वितीयाऽध्यायस्य तृतीयः पाद: ।।
१०१
[दुःस्वप्नः] स्वप्, दुरपूर्व० । दुःस्वपनम् । 'यजि-स्वपि-रक्षि-यति-प्रच्छो नः' (५।३८५) नप्र० । [विस्वप्नः] स्वप, विपूर्व० । विस्वपनम् । 'यजि-स्वपि-रक्षि-यति-प्रच्छो नः' (५।३।८५) नप्र० ।
[विसुष्वाप] स्वप्, विपूर्व० । परोक्षा णव् → अ । 'द्विर्धातुः परोक्षा-३०' (४।१।१) द्विवचनम् । [स्वपो णावुः (४।१।६२) व० → उ० ?] ('भू-स्वपोरदुतौ' (४।१७०) उ) । 'ञ्णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः ।।छ।।
____प्रादुरुपसर्गाद् य-स्वरेऽस्तेः ।।२।३।५८।। [प्रादुरुपसर्गात्] प्रादुश्च उपसर्गश्च = प्रादुरुपसर्गम्, तस्मात् । [यस्वरे] यश्च स्वरश्च = यस्वरम्, तस्मिन् । [अस्तेः] अस्ति षष्ठी डस् ।
[प्रादुःष्यात्, निष्यात्, विष्यात्, अभिष्यात्] 'असक भुवि' (११०२) अस्, प्रादुस्-नि-वि-अभिपूर्व० । सप्तमी यात् । 'श्ना-ऽस्त्योर्मुक्' (४।२।९०) अलोपः । अनेन स →ष० ।
[प्रादुःषन्ति, निषन्ति, विषन्ति, अभिषन्ति] 'असक भुवि' (११०२) अस्, प्रादुस्-नि-वि-अभिपूर्व० । वर्त्त० अन्ति । 'श्ना-ऽस्त्योर्लुक्' (४।२।९०) अलोपः । अनेन स० → ष० ।
[निःष्यात अस्, निरपूर्व० । सप्तमी यात् । 'श्ना-ऽस्त्योर्लुक' (४।२।९०) अलोपः । [निःषन्ति अस्, निरपूर्व० । वर्त० अन्ति । 'श्ना-ऽस्त्योर्लुक्' (४।२।९०) अलोपः । [प्रादुःस्तः, निस्तः, अनुस्तः] अस्, प्रादुस् - नि- अनुपूर्व० । वर्त० तस् । ‘श्ना-ऽस्त्योर्मुक्' (४।२।९०) अलोपः । [अनुस्वः] अस्, अनुपूर्व० । वर्त० वस् । ‘श्नाऽस्त्यो क्' (४।२।९०) अलोपः ।
[विसृतम्] 'सुं गतौ' (२५ ) सृ, विपूर्व० । विस्रियते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।११७४) क्तप्र०→त । प्रथमा सि । ‘अतः स्यमोऽम्' (१।४।५७) अम् ।
[अनुसृतम्] सृ, अनुपूर्व० । अनुसियते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।११७४) क्तप्र०→त । प्रथमा सि । 'अतः स्यमोऽम्' (१।४।५७) अम् ।
[आनुसेयः] 'पूडौक प्राणिगर्भविमोचने' (११०७) षू । 'षः सोऽष्टयै०' (२।३।९८) सू, अनुपूर्व० । अनुसूते = अनुसू(:) । क्विप्प० । 'अप्रयोगीत्' (१1१1३७) क्विप्लोपः । अनुस्वा अपत्यम् । 'शुभ्राऽऽदिभ्यः' (६।१७३) एयणप० → एय । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेणिति तद्धिते' (७।४।१) वृद्धिः । 'अकलू-पाण्डवोरुवर्णस्यैये' (७।४।६९) ऊलोपः ।।छ।।
न स्सः ।।२।३।५९।। [सुपिस्स्यते] 'पिसृ गतौ' (५४६) पिस, सुपूर्व० । वर्त० ते । 'क्यः शिति (३।४७०) क्यप्र०य । 'अदीर्घाद विरामैकव्यञ्जने' (१।३।३२) द्वित्वम् ।
[सुतुस्स्यते] 'तुस शब्दे' (५३९ ) तुस, सुपूर्व० । वर्त० ते । 'क्यः शिति' (३।४।७०) क्यप्र०य । 'अदीर्घाद विरामैकव्यञ्जने' (१।३।३२) द्वित्वम् ।
[दधिस्यति] दधि भक्षितुमिच्छति । 'अमाव्ययात् क्यन् च' (३।४।२३) क्यनुप्र०→य । अस् च लौल्ये' (४।३।११५) सोऽन्तः । वर्त्त० तिव् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव' (३।४७१) शव । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अलोपः ।
[मधुस्यति मधु भक्षितुमिच्छति । 'अमाव्ययात् क्यन् च' (३।४।२३) क्यन्प०→य । 'अस् च लौल्ये' (४।३।११५)