Page Text
________________
२१०
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका दंढिका ।
NNNNNN
ARNIN
[शसादौ] शस् आदिर्यस्याऽसौ शसादिस्तस्मिन् ।
[निच्छु] निशा । सप्तमी सुप् → सु । अनेन निश् । 'धुटस्तृतीयः' (२।१।७६) श० → ज० । 'अघोषे प्रथमोऽशिटः' (१३५०) ज० → च० । 'सस्य श-षौ' (११३।६१) स० → श० । 'प्रथमादधुटि शश्छ:' (१९३४) श० → छ० ।
[मासरूप्यः] मास । मासादागतः । 'नृ-हेतुभ्यो रूप्य-मयटौ वा' (६।३।१५६) रूप्यप्र० ।। छ । दन्त-पाद-नासिका-हृदया-ऽसृग्-यूषोदक-दोर्यकृच्छकृतो दत्-पन्नस-हृदसन्-यूषन्नुदन्-दोषन्-यकञ्-शकन् वा ।।२।१।१०१।।
[दन्तपादनासिकाहृदयाऽसृग्यूषोदकदोर्यकृच्छकृतः] दन्तश्च पादश्च नासिका च हृदयं च असृग् च यूषश्च उदकं च दोश्च यकृच्च शकृच्च = दन्तपादनासिकाहृदयाऽसृग्यूषोदकदोर्यकृच्छकृत्, तस्य ।
[दत्पन्नस्हदसन्यूषनुदन्दोषन्यकञ्शकन्] दच्च पद् च नस् च हृच्च असन् च यूषन् च उदन् च दोषन् च यकन् च शकन् च = दत्पन्नसहृदसन्यूषन्नुदन्दोषन्यकञ्शकन् । प्रथमा सि । 'दीर्घड्याब्०' (१।४।४५) सिलोपः ।
[दन्तकल्पः] ईषदपरिसमाप्तो दन्तो = दन्तकल्पः । 'अतमबादेरीषदसमाप्ते कल्पप्-देश्यप-देशीयर' (७।३।११) कल्पप्प० → कल्प० ।। छ ।।
य-स्वरे पाद: पदणि-क्य-धुटि ।।२।१।१०२॥ [यस्वरे पादः] यश्च स्वरश्च = यस्वरं, तस्मिन् = यस्वरे । पात् षष्ठी डस् ।
[पदणिक्यधुटि] पद् प्रथमा सि । णिश्च क्यश्च घुट् च = णिक्यघुट, न णिक्यघुट् = अणिक्यघुट्, 'नजत्' (३।२।१२५) न० → अ० । तस्मिन् = अणिक्यघुटि । 1 [वैयाघ्रपद्यः] 'घां गन्धोपादाने' (३) घा, वि-आड्यूर्व० । विविधमाजिघ्रतीति व्याघ्रः । 'व्याघ्रा-ऽऽघे प्राणि-नसोः' (५।११५७) डप्र० । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१1११४) आलोपः । व्याघ्रस्येव पादावस्याऽसौ व्याघ्रपात् । 'पात् पादस्याऽहस्त्यादेः' (७।३।१४८) पाद० → पात्० । व्याघ्रपादोऽपत्यं वृद्धं । 'गर्गादेर्यञ्' (६१४४२) यप्र० → य० । 'लोकात्' (१1१1३) व पाठउ विश्लेषियइ. । “य्वः पदान्तात् प्रागैदौत्' (७।४।५) ऐ । अनेन ।
[द्विपात् द्वौ पादावस्याऽसौ द्विपात् । 'सु-संख्यात्' (७।३।१५०) पात् । [द्विपदः पश्य द्वौ पादौ येषां ते, तान् । 'सु-संख्यात्' (७।३।१५०) पात् आदेशः । द्वितीया शस् । अनेन पद् ।
[द्विपदी गाथा] द्वौ पादावस्याः सा । 'सु-संख्यात्' (७।३।१५०) पात् आदेशः । 'वा पादः' (२१४६) डीप० । अनेन पद् । मैं (३६) - ‘में शब्दे' (३७) गै । 'आत् सन्ध्यक्षरस्य' (४।२।१) गा । गीयते इति गाथा । 'कमि-पु-गार्तिभ्यस्थः' (उणा० २२५) थप्र० । 'आत्' (२।४।१८) आप् ।
[व्याघ्रपदी स्त्री] व्याघ्रस्येव पादावस्याः सा । 'पात् पादस्याऽहस्त्यादेः (७।३।१४८) पात् । ‘वा पादः' (२।४।६) डीप्र० । अनेन पद् ।
व्याघ्रपदी कुले] व्याघ्रस्येव पादौ ययोस्ते । ‘पात् पादस्याऽहस्त्यादेः' (७।३।१४८) पात् । ‘औरीः' (१।४।५६) ई. । अनेन पद् ।
[द्विपदिकां ददाति] द्वौ पादौ ददाति । 'संख्याऽऽदेः पादादिभ्यो दान-दण्डे चाऽकल् लुक् च' (७।२।१५२) अकल्प० । अनेन पद् । 'आत्' (२।४।१८) आप् । 'अस्याऽयत्-तत्-क्षिपकादीनाम्' (२१४१११) इ. । बृहद्वृत्तौ-मध्यमवृत्तौ च- 'त्रिपदी गाथा' ।
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003291 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |