Page Text
________________
विरचितम्]
भिन्नप्रत्युत्पन्नम् उपरि षट्त्रिंशदशौ २ जातौ । ततोऽश[त्रिपत्रिंशदूपस्य पत्रिंशद्रूपभागापनयने शेषं शून्यमेव लब्धम् , यथा {०} ॥ __ अथ द्वितीयोदाहरणमुत्तरार्धनाह--सार्धमित्यादि । अत्रायराशि विन्यस्य तत्पुरो व्ययराशिं न्यसेदिति रीतिः। ततः व्यंशान्वितद्रम्मषट्कात् साधु रूपं व्यहि-विगतैकभागं रूपं तथा साष्टभागमेकं रूपं त्यक्त्वा यत् तस्य शेषं ५ तद् व्यवकलितधनं ब्रूहि-चदेति सम्बन्धः । न्यासो यथा {1312} । अत्र प्राच्याङ्क आयराशिः, शेषो व्ययराशिः। ततो द्वौ समहारौ कृत्वा आयाङ्कतो व्ययराशेरंशभूतस्य विश्लेषं कुर्यादिति सूत्रार्थः। कृते पूर्व व्ययस्य राशेः समहरविधानाय साधैंकरूपे "छेदनिनेषु रूपेषु रूपं क्षिपेत्" इति वक्ष्यमाणभागानुबन्धयुक्त्या द्विगुण एको जातौ द्वौ, अधोऽध एकक्षेपे जातात्रयो द्विच्छेदाः, १० अग्रेतना व्यंहि एकरूपे "भागापवाहनविधौ हरनिघनरूपे राशेलेवानपनयेत्" इति युक्त्या चतुर्गुण एको जाताश्चत्वारः, एकापनयने जातात्रयः चतुश्छेदाः । ततः "अंशच्छेदौ" इत्यादिना छेदविनिमये गुणने च जातौ समानावष्टच्छेदौ, उपरि च सदृशच्छेदत्वात् द्वादशानां मध्ये षट्क्षेपे जाता अष्टादश अष्टच्छेदाः प्रागराशिद्विकच्छेदश्च भञ्जनीयो यथा {१४} । ततोऽग्रेतनाङ्कसाष्ट-१५ भागैकरूपे {} छेदनिनेषु रूपेषु रूपक्षेपे छैदा लब्धं च प्राग द्वौ तदधस्त्रयोविंशतिस्तदधश्चतुर्विंशतिन्यसनीया यथा न्यासः {३३}। एतेन यथा व्ययराशेरंशरूपस्याधश्छेदा भवन्ति । यथा एकाशीत्यधो द्वादशच्छेदास्तदा आयराशेर्द्विपञ्चाशदधि(क)शतप्रभृतेरंशानामेकाशीतिप्रभृतीनां प्राग् विश्लेषं कृत्वा शेषस्यायराशेश्छेदैर्द्वादशप्रभृतिभिर्भागे यल्लब्धं यादि तदुपरि शेषांशौ त्रयोविंशति- २० चतुर्विंशतिप्रभृतिको तदर्ध इति तत्त्वम् । व्यवहारे तु व्यंशान्वितद्रम्मषट्कात् साथूकरूपादौ व्ययिते व्ययशेषगम्मद्वयं तृतीयश्चैकभागौ(?)नतः । एवं सर्वत्र । भिन्नव्यवकलितं समाप्तम् ॥
भिन्नप्रत्युत्पन्नम्भिन्नप्रत्युत्पन्ने करणसूत्रं वृत्ताधमाहगुणनाफलं भवति भागवधे, हरताडनेन च हृते नियतम्।' व्याख्या-उपर्यङ्का अत्र भागा अधोऽङ्का हरा उच्यन्ते । ततो भागद्वयाङ्के भागैर्भागानां वधे-गुणने गुणनिष्पन्नाकं अधोऽकं हरेण द्वितीयस्य हरा
१ प्रमिताक्षरा।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003174 |
| Book Title | Ganittilakam Savrtuttikam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Oriental Research Institute Vadodra |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 214 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 11 MB |