________________
जम्बूद्वीपति गतिं चरति करोतीति । यदत्र चतुरशीति योजनानि किंचिन्न्यूनानि उत्तरोत्तरमंडळ संबंधिछायायां हीयन्ते इति कथितं तत् स्थूलदृष्ट्या कथितम् परमार्थतस्तु पुनरिदं ज्ञातव्यं तथाहि व्यशीति योजनानि त्रयोविंशतिश्च षष्टिभागा योजनस्य तथा एकस्य योजनस्य षष्टिभागस्य एकपgिe छिन्नस्य सम्बन्धिनो द्विचत्वारिंशत् भागाचेति दृष्टिपथ प्राप्तता विषये हान ध्रुवम् ततः सर्वाभ्यन्तरमंडलात् तृतीयं यन्मंडलं तस्मादारभ्य यस्मिन् मंडले दृष्टिपथप्राप्तता ज्ञातुमिष्टा भवेत् तत्तन्मंडलसंख्यया पदत्रिंशत् संख्या गुण्यते, तथाहि सर्वाभ्यन्तर मंडलात् तृती मंडळे एकेन चतुर्थमण्डले द्वाभ्यां पंत्रममंडले त्रिभवत् सर्ववामंडले
शीताधिकशतेन गुणनं कृत्वा ध्रुवराशिमध्ये प्रक्षिप्यते, प्रक्षेपानन्तरं यद् भवति तेन हीना पूर्व मंडल संबंधि दृष्टिपथप्राप्ता तस्मिन् विवक्षिते मंडले दृष्टिपथप्राप्तता भवतीति ज्ञातव्या ।
3
६०
छाया कुछकम चोरासी योजनसे कम है 'सबाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चारह' सर्वबाद्य मंडल को प्राप्त कर के गति करता है। यहां पर चोरासी योजन में कुछकम उत्तरोत्तर मंडल संबन्धि छाया में कम होता है ऐसा कहा है, वह स्थूल दृष्टिसे कहा है, वास्तविक रीत्या इस प्रकार समजना की तिरासि योजन एवं एक योजन का साठिया तेवीसवां भाग तथा एक योजन के साठ भाग में से इकसठ का छेद करने पर बयालीस भाग होते हैं दृष्टिगोचर प्राप्त विषय में हानियुक्त है वहांसे सर्वाभ्यन्तर मंडलसे जो तीसरा मंडल है वहांसे प्रारंभ करके दृष्टिपथ प्राप्तता जाननी हो तो उस उस मंडल संख्या से छत्तीस की संख्या का गुणा किया जाता है जैसे की - सर्वाभ्यन्तर मंडलसे तीसरे मंडल में एकसे चौथे मंडल में दोले पांचवे मंडल में तीनसे यावत् सर्वबाद्य मंडल में एकसो बासीसे गुणा करके ध्रुवराशि में प्रक्षेत्र करना प्रक्षेत्र करने पर जो आता है उससेहीन पूर्व मंडल संबन्धि दृष्टिपथ प्राप्ता-उस विवक्षित मंडल में दृष्टि
છાયાથી ખાદ્ય ખાદ્ય મંડળ સંબંધી પુરૂષ છાયા કંઇક ઓછા ચાર્માસી ચેાજનથી કમ છે. 'सव्ववाहिर मंडल उवसकमित्ता चार चरई' सर्व बाह्य भउणने प्राप्त कुरीने गति रे છે. અહીંયાં ચાર્થાંશી ચેાજનમાં કંઇક ક્રમ એટલે કે ઉત્તરાત્તર મડળ સંબંધી છાયામાં ક્રમ થાય છે. એમ કહેલ છે. તે સ્થૂલ દ્રષ્ટિથી કહેલ છે. વાસ્તવિકપણાથી આ રીતે સમજવુ. જોઈએ . ત્ર્યાસી ચેજન અને એક ચેજનના સઠિયા તેવીસમા ભાગ રૃ તથા એક ચેાજનના સાઠે ભાગમાંથી એકસાઇડનેા છેક કરવાથી ખેતાલીસ ભાગ થાય છે. દૃષ્ટિગોચર પ્રાપ્ત વિષયમાં હાનિયુક્ત છે. ત્યાંથી સર્વાભ્યન્તર મડળથી જે ત્રીજું મડળ છે. ત્યાંથી આરંભ કરીને જે મંડળમાં દ્રષ્ટિપથ પ્રાપ્તતા જાણવી હાય તે તે મંડળ સ ંખ્યાને છત્રીસની સંખ્યાથી ગુણવામાં આવે છે. જેમ કે--સર્વાભ્યન્તર મડળથી ત્રીજા મડળમાં એકથી ચેાથા મંડળમાં બે થી પાંચમાં મ’ડળમાં ત્રણથી યાવત્ સર્વાં બાહ્ય મંડળમાં એકસામાસીથી ગુણીને વરાશિમાં ઉમેરવા તે ઉમેરવાથી જે. સંખ્યા આવે તેનાથી હીન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org