________________
अम्बूद्वीपप्रक्षप्तिसूत्रे षष्ठिभागौ अपनीयेते शेषाः पंवशतानि सप्तचत्वारिंशदधिकानि ५४७, प्रस्तुतमण्डले मुहर्तगतिः ५२५२० एतादृशीं योजनराशि षष्ठया गुणयित्वा सवण्यते तदा जातं ३१५१२५, अयमेवराशि रन्यत्र परिधिराशिरूपेण निरूपितः, अस्य राशेः सप्तचत्वारिंशदधिक पंचशतै ५४७ र्जानाः सप्तदशकोटयः त्रयोविंशतिः शतसहस्राणि त्रिसप्ततिः सहस्राणि त्रीणिशतानि पंचसप्तत्यधिकानि १७२३७३३७५ एतेषां षष्ठिगुणितया एक षठ्या ३६६० भागे हृते आगतानि सप्तचत्वारिंशत्सहस्राणि षण्णवत्यधिकानि ४७०९६- शेषं विंशतिशतानि पंचदशोत्तराणि २०१५, छेदराशे षष्ठिसंख्याऽपवर्तनाया जाता एकषष्ठिः, तया शेषराशे भजने लब्धाः प्रयस्त्रिंशत् षष्ठिभागाः, शेषौ च द्वौ एकस्य षष्ठिभागस्य सत्कावेकषष्ठिभागौ इति । संप्रति चतुर्थमंडलादिषु एकैकेन मुहूर्त्तन कियत्क्षेत्रगच्छतीति दर्शयितुमतिदेशमाह-'एवं खलुएएणं' इत्यादि ‘एवं खलु' एवं मंडलत्रयप्रदर्शितप्रकारेण खलु निश्चितम् ‘एएणं उवाएणं' संख्या से गुणा किया जाता है। उसमेसे एकसठिया दो भाग निकालने पर शेष पांचसो सेंतालीस प्रस्तुत मंडल में मुहर्त गति ५२५२ १५ इस योजन राशी को साठसे गुणितकर के कहने पर ३१५१२५ होता है। इसी राशी को अन्यत्र परिधि राशि के रूपसे कहा है। इसराशि को पांचसों संतालीससे गु. णा करने पर सत्रह करोड तेइस लाख तिहोत्तर हजार तीनसो पचोत्तर १७. २३७३३७५ होते हैं इस को साठसे गुणितकर के इकसठसे भाग देनेपर सेंतालीसहजार छियानवे ४७०९६ होते है और शेष वीससो पंद्रह २०१५ बचते हैं । छेद राशि को साठ की संख्यासे अपवर्तना करने पर इकसठ होता है । इकसठसे शेषराशि का भाग करनेपर साठिया तेतीसवां भाग लब्ध होता है। शेष दो बचते हैं। एक साठिया एक भागसे सक्त एक साठिया एक भाग होते हैं। __ अब चौथे मंडलादि में एक एक मुहूर्त में कितने क्षेत्र में जाता है ? सो कहने के लिए अतिदेशसे कहते हैं-'एवं खलु' पूर्वोक्त तीनों मंडलों में प्रदर्शित ગુણવામાં આવે છે. તેમાંથી એકસાઠિયા બે ભાગ કહાડવાથી શેષ પાંચસે સુડતાલીસ રહે છે. પ્રસ્તુત મંડળમાં ગતિ પ૨૫૨૨૫ ની છે. આ જનરાશીને સાઠથી ગુણીને કહેવાથી ૩૧૫૧૨૫ થાય છે. આ રાશિને બીજે પરિધિ રાશિપણથી કહેલ છે. આ રાશિને પાંચ સુડતાલીસથી ગુણવાથી સત્તરકરે તેવી સલાખ તેતેરહજાર ત્રણસો પંચેતેર ૧૭૨૩૭૩૩૭૫ થાય છે. આને સાઈઠથી ગુણીને એકસાઈઠથી ભાગવાથી સુતડાલીસ હજાર છ– ૪૭૦૯૬ થાય છે. અને શેષ વીસસો પંદર ૨૦૧૫ બચે છે. છેદ રાશિને સાઈઠની સંખ્યાથી અપવર્તન કરવાથી એકસાઈઠ થઈ જાય છે. એકસાઠથી શેષ રાશિને ભાગ કરવાથી સાઠિયા તેત્રીસમે ભાગ લબ્ધ થાય છે. ૩ શેષ બે વધે છે. એકસાઠિયા એક ભાગથી સત્ય એકસાઠિયા એક ભાગ જ થાય છે.
હવે ચેથા મંડલાદિમાં એક એક મુહૂર્તમાં સૂર્ય કેટલા ક્ષેત્રમાં જાય છે? એ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org