________________
४३४
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
दक्षिणोत्तरविभागाभ्यां द्वैधीकृतपूर्वखण्डरूपोऽष्टमो भागः ८,
विभागाष्टक कोष्ठम्
-
T
'मंदरस्स' मन्दरस्य 'पव्ययस्स' पर्वतस्य 'पुरस्थिमपञ्चत्थिमेणं' पौरस्त्यपश्चिमेन पूर्वपश्चिमयो दिशोः प्रत्येकं 'बावीसं २' द्वाविंशतिं २ 'जोयणसहस्साई' योजनसहस्राणि 'आयामेणं' आयामेन, तत्प्रकारो यथा-कुरुजीवा ५३००० त्रिपश्चाशयोजनसहस्राणि, एकैकस्यां जीवायां स्थितस्य वक्षस्कारपर्वतस्य मूले विस्तारः पञ्चयोजनशतानि ५०० द्वयो यो क्षस्कारपर्वतयोर्मूले विस्तारमानं योजनसहस्रं तस्य पूर्वराशौ प्रक्षेपे ५४००० चतुष्पञ्चाशइसका सातवां भाग है । तथा मेरु से पूर्व दिशा की ओर बहनेवाली शीता महानदी के द्वारा दक्षिण उत्तरविभाग रूप से द्वैधीकृत पूर्वखण्डरूप इसका ८ आठवां भाग है । मन्दरपर्वत की पूर्वपश्चिम दिशा में इसका आयाम बाईस बाईस हजार योजन का है यहां पर संस्कृत टीका में दी हुइ आकृति देख लेना चाहिये।
(उत्तर दाहिणेणं अद्धाइज्जाई जोयणसयाई) तथा उत्तर और दक्षिण दिशा में इसका विष्कम्म २-२॥ सो योजन का है इसका स्पष्टीकरण इस प्रकार से है-कुरुक्षेत्र की जीवा प्रत्यश्चा-५३००० योजन की है एक एक जीवा में स्थितों वक्षस्कार पर्वत का मूल में विस्तार ५०० सौ योजन का है दो वक्षस्कार पर्वत के मूल में विस्तार का प्रमाण १००० योजन का होता है-५३००० में इस પશ્ચિમ વિભાગ રૂપથી દ્વિધાકૃત ઉત્તર ખંડ એને સપ્તમ ભાગ છે. તેમજ મેરુથી પૂર્વ દિશા તરફ પ્રવાહિત થતી શીતા મહા નદી વડે દક્ષિણ ઉત્તર વિભાગ રૂપથી દ્વિધાકૃત પૂર્વ ખંડ રૂપ એને અષ્ટમ ભાગ છે.
મન્દર પર્વતની પૂર્વ પશ્ચિમ દિશામાં એને આરામ બાવીસ હજાર જન જેટલું છે. અહીં સંસ્કૃતમાં આપ્યા પ્રમાણે આકૃતિ જોઈ લેવી. - उत्तरदाहिणेणं अद्धाइग्जाइं जोयणसयाइ' भ४ उत्तर दक्षिण दिशामा सेना वि २॥२॥ સે યે જન જેટલું છે. એનું સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રમાણે છે-કુરુક્ષેત્રની જીવા પ્રત્યંચા-પ૩૦૦૦
જન જેટલી છે. એક–એક છવામાં સ્થિત વક્ષસ્કાર પર્વતને મૂલમાં વિસ્તાર ૫૦૦ એજન જેટ છે. બે વક્ષસ્કાર પર્વતના મૂળના વિસ્તારનું પ્રમાણ ૧૦૦૦ એજન જેટલું હોય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org |
