________________
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवस्कारः सू. २६ विभागमुखेम कच्छविजय निरूपणम्
३३१
उत्तरार्द्धकच्छ विजये 'सिंधुकुंडं णामं कुंडं' सिन्धुकुण्डं नाम कुण्डं 'पण्ण' प्रज्ञप्तम्, तच्च 'सट्ठि ' षष्टिं 'जोयणाणि' योजनानि ' आयामविक्खंभेणं' आयामविष्कम्भेण - दैर्ध्य - विस्ताराभ्याम् 'जाव भवणं' यावद् भवनं - भवनपर्यन्तम् वर्णनीयम् 'अहं' अर्थ :- सिन्धुकुण्डेति नामार्थः ' रायहाणी' राजधानी 'य' च 'णेयव्वा' नेतव्या प्रापणीया बोध्या, लाघवार्थमतिदेशमाह-'भरहसिंधुकुंड सरिसं सव्वं यव्वं' भरत सिन्धुकुण्डसदृशं सर्व नेतव्यं भरतवर्षवर्ति सिन्धुकुण्डवत् सर्वं नेतव्यम् ज्ञेयम् । तच्च किम्पर्यन्तम् इत्याह- 'जाव' इत्यादि - यावत् 'तस्स' तस्य 'णं' खलु 'सिंधु कुंड' सिन्धुकुण्डस्य 'दाहिणिल्लेणं' दाक्षिणात्येन दक्षिणदिग्भवेन 'तोरणेणं' तोरन बहिर्द्वारेण 'सिंधु महाणई' सिन्धुमहानदी 'पवूढा' प्रव्यूढा निर्गता 'समाणी' सती 'उत्तरद्ध कच्छ विजयं' उत्तरार्द्ध कच्छ विजयम् 'एज्जेमाणी २' इर्यतो २ भूयो भूयो गच्छन्ती 'सत्तर्हि ' सप्तभिः 'सलिलासहस्सेहिं' सलिलासहस्त्रैः - नदीसहस्त्रैः 'आपूरेमाणी२' आपूर्यमाणा २ पुनः वर्ष में 'उसरट्रकच्छ विजए' उत्तरार्द्ध कच्छविजय में 'सिंधुकुंडे णामं कुंड' सिन्धुकुंड नामका कुंड 'पण्णत्ते' कहा है। वह सिंधुकुंड 'सट्ठि' साइठ ६० 'जोगणाणि' योजन 'आयासविखंभेणं' लंबाई चोडाइ से कहा है ' जाव भवणं' यावत् भवन के वर्णन पर्यन्त का वर्णन करलेवें' 'अहं' सिंधुकुंड के नामार्थ 'राहाणी' उसकी राजधानी 'य' एवं 'णेयव्वा' सब वर्णन समझलेवें इस वर्ण को संक्षेप करने के हेतु से अतिदेश द्वारा सूत्रकार कहते हैं- 'भरह सिंधु कुंडसरिसं सव्र्वणे' भरतकुंड के वर्णन के समान समग्र वर्णन समझलेवें । वह वर्णन यहां कहांतक का ग्राह्य है ? इस के लिए कहते हैं 'जाव' इत्यादि यावत् 'तस्स णं' उस 'सिंधुकु'डस्स' सिंधुक्कुड कि 'दाहिणिल्लेणं' दक्षिणदिश के 'तोरणेणं' बहिर्द्वार से 'सिंधु महाणई' सिंधु महा नदी 'पवूढासमाणी' निकलती हुई 'उत्तरद्वकच्छविजयं' उत्तरार्द्ध कच्छविजय को 'एज्जमाणी२' स्पर्श करती हुई २ 'सत्तहिं' सात 'सलिला सहस्सेहिं' हजार नदीयों से 'आपूरे
वर्षभां 'उत्तरद्धयच्छविजए' उत्तरार्ध ४२७ विश्यमा 'सिंधुकुंडे णामं कुंडे' सिधुडु उ नामना झुंड 'पण्णत्ते' हे छे यो सिधुडुङ 'सट्ठि' सा १० 'जोयणाणि' योन 'आयाम विकखंभेणं' संगाई होणाश्री डेस छे, 'जाव भवणा यावत् लवनना वार्जुन पर्य ंतनुं वार्जुन भरी सेवु 'अहं' सिधुडु उना नाभार्थ 'रायहाणीय' रामधानी વિગેરે ઊઁચત્ર' સઘળું વન સમજી લેવું. આ વનને સ ંક્ષેપ કરવાના હેતુથી व्यति देश द्वारा सूत्र ४ छे. - ' भरहसिंधुकुडसरिसं सव्वं णेयव्वं' लरतडुडेना वर्षान પ્રમાણે સઘળું વન સમજી લેવું. એ વન અહીંયાં કયાં સુધીનુ ગ્રહણ કરવાનુ છે ? मे लज्ञासा निवृत्ति भाटे हे छे-'जाव' त्यिाहि यावत् 'तस्स णं' ये 'सिंधुकु'डस्स' सिंधु हुंडेनी ' दाहिणिल्लेगं' दृक्षिशु हिशाना 'तोरणेणं' अहिर्द्वारथी 'सिंधुमहाणई' सिंधु महानही 'पवूढा समाणी' नीजीने 'उत्तरकच्छविजयं' उत्तरार्ध १२ विनयने 'एज्जमाणी २' स्पर्शती स्पर्शती 'सत्तहिं' सात 'सलिला सहस्सेहिं' भर नहीओ 'आपूरेमाणी २' वारंवार लरती
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org