________________
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवक्षस्कारः सू० ३ तत्रस्थितभवनादिवर्णनम्
मूलपादाः, नानामणिमयानि अनेकविधमणिमयानि पादशीर्षकाणि पादानामुपरितनावयवविशेषाः जाम्बूनदमयानि स्वर्ण विशेषमयानि गात्राणि 'ईष' इति भाषाप्रसिद्धानि वज्रमयाः वज्ररत्नमयाः सन्धयः सन्धानानि नानामणिमयं विच्चं व्यूतं विशिष्टं वानम् रजतमयी रूप्यमयी तूली, लोहिताक्षमयानि बोहिताक्षरत्नमयानि उपधानकानि उच्छीर्षकाणि, तपनीयमय्यः - स्वर्णविशेषमय्यः गण्डोपधानिकाः गण्डस्थलोपधानिकाः गल्लमसूरकाणीत्यर्थः ।
२५
तत् खलु शयनीयं मालिङ्गनवर्तिकम् - आलिङ्गनवर्त्त्या शरीरप्रमाणोपधानेन सह यत्ततथा, तस्य शयनीयस्य उभयत उभयपार्श्वे 'विनोयणे' ति देशी शब्द उपधानार्थकः तेन शिरोन्त पादान्तावभिव्याप्य स्थिते उपधाने उपधानद्वयमिति । पुनः तच्छयनीयम् उभयतः उन्नतम् उच्चं मध्ये नढगम्भीरं नवम् अवनतं नम्रत्वात् गम्भीरं च महत्त्वात्, गङ्गापुलिनवालुकाऽवदालसदृशं गङ्गातटवालुकाया अवदालः पादादिव्यासेऽधो गमनं तत्सदृशं यत्तत्तथा के आकार जैसे जो छोटे २ गोल पाये होते हैं वे यहां प्रतिपाद शब्द से लिये गये हैं इनसे मूलपादों की रक्षा होती रहती है मूलपाद इसके सुवर्ण के बने हुए थे इसके सिरहाने के भाग और पैरों को पसार कर रखने के भाग अर्थात् इसके सीरा और पारी अनेक मणियों से बने हुए हैं इसके गात्र- शीर्ष जाम्बूनद स्वर्णविशेष के बने हुए हैं इसकी संधियां वज्ररत्न की बनी हुई हैं इस पर जो वान बुना गया हैं वह नाना मणियों से बना हुआ है इस पर जो तूली - गद्दा विछा हुआ है वह रजतमय है इस पर जो उपधानक - तकिया रखे हैं वे लोहिताक्षरत्न से बनाये हुए हैं तथा गाल के नीचे जो छोटा तकिया रखा जाता है वह स्वर्णविशेष से बनाया गया है यह शयनीय पुरुष प्रमाण उपधान से युक्त है तथा शिरहाने की ओर एवं पैरों की ओर इसके ऊपर दो तकिये और रखे हुए हैं बडी होने से वह शय्या मध्य भाग में-बीच में निम्न एवं गंभीर हैं अति મણુિએથી નિર્મિ'ત હતા. મુખ્ય પાયા જેની અંદર મૂકવામાં આવે છે એવા વાડેકાના આકાર જેવા જે નાના નાના ગેાળ પાયા હૈાય છે. તે પ્રતિપાદ કહેવાય છે. એનાથી મૂળ પાદેની રક્ષા થતી રહે છે એન મૂળપાદે સુવર્ણ નિર્મિત હૈાય છે. એના મસ્તકની માજુના ભાગા અને પદ્મ તરફના ભાગા એટલે કે એની સિરા અને પારી અનેક મણુિએથી નિર્મિત છે. એના ગાત્રા-ઈજ જમ્મૂના-સ્વર્ણ વિશેષના બનેલા છે. એની સધિએ વજ્ર રત્નની બનેલી છે. એની ઉપર જે નાળ’કરવામાં આવેલ છે તે અનેક પ્રકારના મણિએથી બનાવવામાં આવેલ છે. એની ઉપર જે તૂલી-ગાદલા પાથરેલા છે તે રજતમય છે. એની ઉપર જે ઉપધાનક (એ કું) મૂકવામાં આવ્યાં છે, તે લે।હિતાક્ષ રત્નથી અનેલાં છે. તેમજ ગાલની નીચે જે નાનુ એશીકું મૂકવામાં આવેલ છે તે સ્વણુ વિશેષથી નિતિ છે. એ શયનીય પુરુષ પ્રમાણ ઉપધાનથી યુક્ત છે. તેમજ મસ્તક તરફ અને પગ તરફ એ આસીકા વધારાના મૂકેલાં છે. વિશાળ હાવાથી એ શય્યા મધ્ય ભાગમાં નિમ્ન
સ
अ० ४ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org