________________
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवक्षस्कारः सू. २१ यमका राजधात्योर्वर्णनम्
२०३
जहा - कि०हिं - जाव सुकिल्ले हिं' तद्यथा - कृष्णै र्याविच्छुक्लैः - कृष्णादिवर्णवर्णनप्रकारः पृष्ठसूत्रानुसारेण बोध्यः । अथैतेषां कपिशीर्षकाणां मानाद्याह- 'ते णं कविसीसगा' तानि खलु कपिशीर्षकाणि 'अद्धको आयामेणं' अर्द्धक्रोशम् आयामेन - दैर्येण, 'देसूणं' देशोनंकिञ्चिदेशेन हसितम् ' अद्धकोसं उद्धंउच्चत्तेणं' अर्द्धक्रोशम् ऊर्ध्वम् उच्चत्वेन - उन्नतत्वेन प्रज्ञ प्तानि एवमग्रेऽपि, 'पंच धणुसयाई' पञ्च धनुः शतानि पञ्च शतधनूंषि 'बाहल्लेणं' बाहरयेन पिण्डेन 'सव्वमणिमया' सर्वमणिमयानि सर्वात्मना मणिमयानि - पद्मरागादि मणि निर्मितानि, 'अच्छा' अच्छानि - आकाशस्फटिकवन्निर्मलानि, अथ यमिकाराजधान्याः कियन्ति द्वाराणि सन्तीत्याह - 'जमिगाणं' इत्यादि - 'जमिगाणं' यमिकयो - यमिका नाम्न्योः 'रायहाणीणं एगमेगाए' राजधान्योः एकैकस्यां - प्रत्येकं 'बाह्राए' बाहायां - पार्श्वे 'पणवीसं पणबीसं' पञ्चविंशं २ पञ्चविंशत्यधिकं, 'दारसयं' द्वारशतं - द्वाराणां शतं शतसंख्यानि द्वाराणि आकार वाले प्राकार के अग्रभाग से 'उवसोहिया' शोभित किस प्रकारकी शोभा से युक्त थे ? सो कहते हैं- 'तं जहा किण्हेहिं जाव सुक्किल्लेहिं' कृष्णवर्णवाले यावत् शुक्लवर्णवाले कृष्णादिवर्ण का वर्णन प्रकार छट्ठे सूत्र से समझ लेवें । अब कपिशीर्ष का मानादिका वर्णन करते हैं
-
'ते कपिसीसगा' वह कपिशीर्षक-प्रासादाग्र भाग 'अद्धकोसं आयामेणं' अर्धा कोसका आयाम वाला देसूणं अद्धकोसं उद्धं उच्चत्तेणं' कुछ कम आधा कोस ऊपर की ओर से ऊंचा कहा है 'पंचधणुसयाई बाहल्लेणं' पांचसो धनुष बाल्य मोटाइवाला कहा है 'सव्वमणिमया' सर्वप्रकार मणिमय कहा है 'अच्छा' आकाश एवं स्फटिक सदृश निर्मल कहा है ।
अब यमिका राजधानी के द्वार संख्या कहते हैं
'जमिगाणं राहाणीण' यमिका नामकी राजधानीके 'एगमेगाए वाहाए' प्रत्येक पार्श्व में 'पणवीसं पणवीसं' पचीस पचीस अधिक 'दारसयं' सोद्वार प्राडारना अथलागथी 'उवसोहिया' शोलायमान् छे हैवी शोलाथी सुशोलित हुता ? मे बाभां वे छे. 'तं जहा किण्हेहिं जाव सुकिल्लेहिं भजा वर्षावाजा यावत् सह वर्णवाणा, કષ્ણાદિ વનું વન છઠ્ઠા સૂત્રથી સમજી લેવું.
हवे उपशीर्षना भानाहिनु वर्षान ४२वामां आवे छे.- 'तेणं कविसीसगा' ते उपशीर्ष ४ प्रासादाग्रभाग 'अद्धको आयामेणं' अर्धा गाना आयाभवाजा छे. 'देसूणं अद्धकोसं उद्धं उच्चत्तेणं' अर्धा गाउ उपरनी मान्नु या छे. 'पंचधणुसयाई बाहल्लेणं' पांयसेो धनुष भेटसी माहुल्य-लडा वाजा अडेस छे. 'अच्छा' भााश भने स्टूटि वा निर्माण उडेल छे. હવે યમિકા રાજધાનીના દ્વારાની સખ્યા કહે છે.
'जमिगाणं रायहाणीणं' यमिश्रा राजधानीना 'एगामेगाए बाहाए' हरे पडणाभां 'पण वीसं पणवीसं' पन्थीस पसीस अधि 'दारसयं' सेवा से द्वारा ४ह्या छे. अर्थात् हरे मालु सवासेो सवासी हरवालथे। पण्णत्त'
वामां आवे
छे.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org