Page Text
________________
१५०
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
द्वात्रिंशता च सलिला सहस्रैः समग्रा परिपूर्णा तथादि-तटद्वयवर्तिषु षोडशसु विजयेषु अष्टाविंशतिर नंदीसहस्राणी त्यष्टाविंशतिसहस्राणि पोडशभिर्गुण्यन्ते, तथागुणने चतुर्लक्षाणि अष्टाचत्वारिंशत्सहस्राणि जातानि अत्र राशौ कुरुग ८४ सहस्रनदीप्रक्षेपे यथोक्तं मानं जातमिति, 'अहे जयंतस्स दारस्स जगईं दालइत्ता पच्चत्थिमेणं लवणसमुदं समुप्पे ' अधः अधोभागे जयन्तस्य द्वारस्य पश्चिम दिग्वर्ति जम्बूद्वीप द्वारस्य जगतीं पृथ्वीं दारयित्वा भित्त्वा पश्चिमेन पश्चिमभागेन लवणसमुद्रं समाप्नोति । अथास्याः शीतोदाया मानाद्याह- 'सीओया णं महाणई' शीतोदा खलु महानदी 'पवहे पण्णासं जोयणाई विक्खंभेणं जोयणं उब्वेहेणं' प्रवहे ह्रदानि
५३२००० आ जाती है इसी बात को सूत्रकारने (एग मेगाओ चक्कवहिविजयाओ" आदि सूत्रपाठद्वारा समझाया है ये चक्रवर्तिविजय शीतोदा महानदी के दक्षिण तटपर आठ हैं और उत्तरदिग्वर्ती तट पर आठ हैं दक्षिण दिग्वर्ती तट पर जो आठ चक्रवर्ती विजय हैं उनमें गङ्गा और सिन्धु ये दो नदियां अपनी अपनी २१४ हजार नदियों के परिवार वाली हैं और उत्तर दिग्वर्ती तट पर जो चक्रवर्ती विजय है उनमे रक्ता और रक्तवती ये दो महानदियां हैं इनकी भी परिवारभूत नदियां १४ १४ हजार हैं । इस तरह हूर एक विजय में २८ २८ हजार नदियों का समूह है अतः १६ विजयों में वह परिवार कितना होगा ? तो इसे निकालने के लिए गणित पद्धति के अनुसार २८ हजार के साथ १६ का गुणा करने पर यह परिवार पूर्वोक्त रूपसे आ जाता है और फिर उसमें देवकुरुगत नदियों की संख्या जोड देने पर यह परिवार ५ लाख ३२ हजार हो जाता है । फिर यह नदीं वहां से मुडकर जम्बूद्वीप के पश्चिमदिग्वर्ती जयन्त द्वार की जगती को फोडकर पश्चिमभाग से लवणसमुद्र
-
-
ये वातने सूत्रारे 'एगमेगाओ चक्कवट्टिविजयाओ' वगेरे सूत्रपाठ वडे स्पष्ट रीछे से ચક્રવતી વિજયા શીતેાદા મહાનદીના દક્ષિણ તટ ઉપર આઠ છે અને ઉત્તર દિગ્દર્તી તટ ઉપર આઠ છે, દક્ષિણ દિગ્ધતિ તટ પર જે આઠ ચક્રવતી વિજયા છે, તેમાં ગંગા અને સિંધુ એ એ નદીએ પોતપાતાની ૧૪ હજાર નદીએના પરિવારથી યુક્ત છે અને ઉત્તરદિગ્વી તટ તરફ જે આઠ ચક્રવર્તી વિજયે છે, તેઓમાં રક્તા અને રક્તવતી એ બે મહાનદીઓ છે. એ નદીઓની પરિવાર ભૂત અન્ય નદીઓ પણ ૧૪-૧૪ હજાર છે.
આ પ્રમાણે દરેકે દરેક વિજયમાં ૨૮-૨૮ હૅર નદીઓને! સમૂહ છે. હવે ૨૬ વિજયામાં આ પરિવાર કેટલેા હશે ? એ જાણવા માટે ગણિત પદ્ધતિ મુજમ ૨૮ હજારની સથે ૧૬ના ગુણાકાર કરીએ તે આ પરિવાર પૂર્વોક્ત રૂપમાં આવી જાય છે. અને પછી તેમાં ધ્રુવકુરુગત નદીએની સંખ્યા જોડીએ તે એ પરિવાર ૫ લાખ, ૩૨ હજાર થઈ જાય છે. પછી આ નદી ત્યાંથી વળીને જમૂદ્રીપના પશ્ચિમ દિગ્વી જયન્ત દ્વારની જગ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
| SR No. | 003155 |
| Book Title | Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Jain Shastroddhar Samiti Ahmedabad |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 798 |
| Language | Prakrit, Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 24 MB |