Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

SR No.: 003154
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti Ahmedabad
Publication Year: 1980
Total Pages: 994
Language: Prakrit, Sanskrit, Hindi, Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jambudwipapragnapti
File Size: 29 MB

Page 664

६५०
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसू
इव, ततः चिन्तितः पुनः पुनः स्मरणरूपो विचारो द्विपत्रित इव कल्पितः स एव व्यवस्थायुक्तः महतोऽस्याऽनुरूपं सत्कार विशेषं करिष्यामीति कार्याकारेण परिणतो विचार: पल्लवितः इव ३, प्रार्थितः - स एव इष्टरूपेण स्वीकृतः पुष्पित इव ४, मनोगतः सङ्कल्पः - मनसि दृढरूपेण स्थितः 'इदमेव मया कर्त्तव्यम्' इति विचारः फलित इव ५, समुदपद्यत - समुत्पन्नः स च कः सङ्कल्प इत्याह- 'उप्पण्णे खलु भो जंबुद्दीवे दीवे भरहे वासे भरहे णामं राया चाउरंतचक्कवट्टी, तं जीयमेयं तीय पच्चुपण्णसणागयाणं सिंधूणं देवीणं भरहाणं राईणं उवत्थाणीयं करेत्तर' उत्पन्नः खलु भो जम्बूद्वीपे - जम्बूद्वीप नामक द्वीपे भरते वर्षे भरतो नाम राजा चातुरन्तचक्रवर्ती समाकि जिस प्रकार बीज भूमि में रहकर पहिले अङ्कुर के रूप में पनपता है उसी प्रकार यह संकल्प भी आत्मा में अङकुर रूपमें उद्भुत हुआ अतः उसे अध्यास्म पद से यहां विशेषित किया गया । यह बार२ उसके स्मरण में जब आने लगा तब यह द्विपत्रित उसी अङ्कुर की तरह चिन्तित पद से विशेषित किया गया है। जब यही संकल्प " इस महान् पुरुष का मैं 'इसी के अनुरूप सत्कार करूंगा" इस प्रकार की व्यवस्था वाला बन गया तब यह कल्पित पद से विशेषित किया गया है । ऐसा करने से हो मेरा काम फलित हो सकेगा । इस प्रकार इष्ट रूप से यह मान्य हो चुका तब यह प्रार्थित पद से विशेषित किया गया है। तथा इस विचार रूप संकल्प को उसने जब तक वचन द्वारा बाहिर प्रकाशित नहीं किया तब तक वह मनोगत रहने के कारण मनोगत बनारहा इसलिये उसे मनोगत पद से विशेषित किया गया है । (उप्पण्णे खलु भो जंबुद्दीवे दीवे भरहे वासे भरहे णामं राया चाउरंत चक्कवट्टी तं जीयमेयं तीय पच्चु - पण मणागयाणं सिघृणं देवीणं भरहाणं राईणं उवत्थाणिअं करेत्तए) जंबूद्वीप नाम के द्वीप में મનેાગત સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયા. સંકલ્પના એ ઉલ્લેખિત વિશેષ©ાની વ્યાખ્યા પહેલાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવી છે. એ વિશેષણાનું તાત્પય આ પ્રમાણે છે-કે જેમ ખી ભૂમિમાં રહીને પહેલાં અકુરના રૂપમાં ઉર્દૂભવે છે તે જ પ્રમાણે એ સ’કલ્પ પણ આત્મામાં અંકુશના રૂપમાં ઉદ્ભભૂત થયા. એથી તે સ’કલ્પને પ્રથમ અધ્યાત્મ પદ્મથી અહીં વિશેષિત કરવામાં આવેલ છે, એ જ્યારે વાર વાર તેના સ્મરણુમાં આવવા લાગ્યા ત્યારે એ દ્વિપત્રિત તે અંકુરની જેમ ચિંતિત પદ્મથી વિશેષિત કરવામાં આવેલ છે. જ્યારે એ જ સ ક “એ મહાપુરુષના હૈ એના અનુરૂપ સત્કાર કરીશ'' એ જાતની વ્યવસ્થાયુક્ત થઈ ગયા ત્યારે તે સંકલ્પ કહિપત પદ્મથી વિશેષિત કરવામાં આવેલ છે. આ પ્રમાણે કરવાથી જ મારું' કામ ફલિત થઇ શકશે. આ રીતે એ સંકલ્પ ઇષ્ટ રૂપથી માન્ય થઈ ગયા ત્યારે તે પ્રાચિત પદ્મથી વિશેષિત કરવામાં આવેલ છે. તેમજ એ વિચારરૂપ સ’કહપને તેણે જ્યાં સુધી વચન દ્વારા બહાર પ્રગટ કર્યો નહી ત્યાં સુધી તે મનેાગત હાવાથી મનેાગત નામથી સમેાધિત થયે!. એથી જ તેને મનजत पहुथी विशेषित उरवामां आवे छे. (उप्पण्णे खलु भो जबुद्दीवे दोवे भरहे वासे भरहे णामं राया चाउरंतचक्कवट्टी तं जीयमेयं तीय पच्चुप्पण्णमणामयाणं सिधूणं देवीण भराणं राईण उवत्थाणिअं करेत्तए) द्वीप नामना द्वीपमां भरतक्षेत्रमां भरत नाभे- राम