________________
चतुर्थोऽध्यायः ।
१९१
यस्य पुंसो जीवदया प्राणिषु मुख्येष्वारोपितेषु वा करुणा नास्ति तस्य सच्चरितं सम्यग्धर्मः कुतः स्यात्, न कुतश्चित्, दयामूलत्वात्तस्य । हि यस्मान्न भवेत् । कासौ ? कापि काचित् स्नानदेवार्चनदानाध्ययनादिका क्रिया । कीदृशी ? श्रेयस्करी श्रेयसो धर्मस्य तत्फलकल्याणस्य वा संपादयित्री । केषाम् ? भूतगुहां भूतेभ्यो दुह्यताम् । जन्तून् हन्तुमिच्छतामित्यर्थः ॥
सदय निर्दययोरन्तरमाविष्करोति
दयालोरव्रतस्यापि स्वर्गतिः स्याददुर्गतिः । व्रतिनोषि दयानस्य दुर्गतिः स्याददुर्गतिः ॥ ७ ॥
स्यात् । कासौ ? स्वर्गतिः । स्वः स्वर्गे गमनम् । देवत्वप्रतिलम्भ इत्यर्थः । किं विशिष्टा ? अदुर्गतिः । दुःखेन गतिः प्राप्तिर्यस्याः सा दुर्गतिः । न दुर्गतिरदुर्गतिः । सुलभेत्यर्थः । कस्य ? दयालोर्दयाशीलस्य । किंविशिष्टस्य ? अव्रतस्यापि व्रतरहितस्यापि । तथा दुर्गतिर्नरकगतिर्नारकत्वप्रतिलम्भः स्यात् । किंविशिष्टा ? अदुर्गतिः । कस्य ? दयोनस्य दयारहितस्य । किंविशिष्टस्य ? प्रतिनोपि व्रतयुक्तस्यापि ॥
निर्दयस्य तपश्चरणादिनै फल्यकथनपुरस्सरं दयालोस्तदकर्तृत्वेपि तत्फलपुष्टिलाभं प्रकाशयति
तपस्यतु चिरं तीव्रं व्रतयत्वतियच्छतु ।
निर्दयस्तत्फलैर्दीनः पीनश्चैकां दयां चरन् ॥ ८ ॥
निर्दयो नरश्चिरं तपस्यतु तपः करोतु, तीव्रं व्रतयतु अत्यर्थं व्रतं करोतु, अतियच्छतु अतिमात्रं ददातु च । तथाप्यसौ तत्फलैस्तथावि. धतपोव्रतदानकरणसाध्यैर्दोनो दरिद्रो रिक्तो भवति । तथा पीनश्च तत्फलैः पुष्टो भवति । कोसौ ? एकां केवलां तपश्चरणादिरहितां दयां चरन्कुर्वन् ॥
दयानृशंसयोः सिद्ध्यर्थं क्लेशवैफल्यमभिलपति
मनो दयानुविद्धं चेन्मुधा किनासि सिद्धये । मनोदयापविद्धं चेन्धा विश्वासि सिद्धये ॥ ९॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
