________________
-दुर्गा
3
पूर्वाश्रुतं स्याद्वा न वा । प्रत्येकानां पुरतन्नियमतो भवत्येव । जघन्यत एकादशगानि । उत्कृष्टतो भिन्नदेश पूर्वाणि । लिगप्रतिपत्तिः खयंबुद्धानां यदि पूर्वापीतं तं वास्ति वतो नियमानुकसमीपे भवति, अथ श्रुतं समस्ति ततो देवता लिंगं प्रयच्छति । गुरुसमीपे वा प्रतिप्रयते । यदि चैकाकिविहारयोग्यता इच्छा च समस्ति । तत काकिन एव विचरति । अन्यथा गच्छवासते । प्रत्येकबुद्धानां मुन लिंगं देवतैव प्रयच्छति । लिम वजिता वा भवंति । यदुक्तं । रूप्पं पत्तेयबुहा इति । अत्र संग्रह गाथा यथा
रकिंपुन्नए । अनियनियया स बुद्ध एत्तेया ॥ अनिमित्तेय बोही वास्त नवलोकहिप्पो हुंति । श्रीर्थकरीसिद्धाः स्तोकाः । १
तीर्थकरी तीर्थेनो तीर्थसिद्धास्ती तरे सिद्धा ये प्रत्येकबुद्धसिद्धा इत्यर्थस्ते असंख्यात - गुणाः २ । तीर्थकरीतीर्थे नो तीर्थकरीसिद्धाः । सामान्य केवळी स्त्रियः ताः संख्ये यगुणाः । ३ तीर्थकरीतीर्थे नोतीर्थकरी सिद्धाः साम्रान्यके वलिस्त्रियः ताः संख्ये यगुणाः । ३ तीर्थकरी तीर्थे बोतीर्थंकरसिद्धाः सामान्यके बलिपुरुषास्ताभ्यो संख्येयगुणाः । ४ यथा तीर्थकसः स्त्रीलिंगे भक्त नपुंसकलिंगेपि किं ते स्युरित्या शंक्याह ॥ नपुंसकलिंगइति तीर्थकृतः स्युरिति वाक्यशेषः प्रत्येकबुद्धाः अपि स्त्री नपुंसकलिंगे न भवन्ति । किंतु पुंस्येव । तीर्थकरप्रत्येकबुद्रवज्रः केचन नपुंसकलिमसिद्धा भवंति । रजोहरणादिलिंगधारिणो ये सिद्धास्ते स्वलिंगसिद्धाः परिव्राजकादि लिंगसिद्धाः । नवरं यदा अन्यलिंगिनामपि आवतः सम्यक्त्वादिप्रतिपन्नानां केवलज्ञान मुच्यते । तदैव च कालं कुर्वति । तदेदं अन्यथा यदि दीर्घमायुरात्मनः पश्यति । तदासाधुलिंग मेव प्रपद्यन्ते । एवं गृहिलिंगसिद्धा अपि मरुदेवीप्रभृतयः इत्थमेव च वक्तव्यासिद्ध केवलिनो पि गुणष्टकं भवति । यदुक्तं ॥ संमत्तनाणदंसण वीरियावहेतहय अवगाहा:
-अगुरुलहु मुहुमन्नं अट्टगुणाहुति सिद्धस्स || बचीसागाहा ||
एतद्विकरणं । यदा एकसमयेन एकादय उत्कर्षेण द्वात्रिंशत् सिध्यति । तदा द्वितीयेपि समये द्वात्रिंशत् । एवं नैरंतर्येण अष्टौ समयान् यावत् द्वात्रिंशत्सध्यति । तत उर्ध्व नवश्यमेव तरं अतीति । यदापुत्रः स्त्रयस्त्रिसदारभ्य अष्टचत्वारिंशदंता एकसमयेन सिध्यंति । तदा निरंतरं षट् समयान् सिध्यति । तदुपरि अन्तरं समयादि भवति । एवमन्यत्रापि व्यं । यावत् अष्टशतमेकसमयेन यदा सिध्यति ब्रदा अवश्यमेव समग्रातरं भवति श्रन्येतु व्याचक्षते ॥ अष्टौं समयान् यदा नैरंतर्येण सिद्धिस्तद्रा प्रथमसमये जघन्यैनैकः सिध्यति । उत्कृष्ठतो द्वात्रिशदिति । द्वितीयसमये जघन्येनैक उत्कृष्टतो अष्टचत्वारिंशत्तदेवं सर्वत्र जघन्येनैकः समयः ।। उत्कृष्टतो गाथार्थीयं भावजीय इति । क्रमाक्रमोप्रयोगादाविति । आदिशन्देन एकोपयोग परिग्रहः । ड्रइराइगाहाः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org