________________
श्रीभावप्रभसूरिकृतम्
७
भक्षणार्थं समागतो यावत्, तावत् शशकरूपं विधाय कुम्भदेवेन व्यन्तरव्याघ्रस्यैवं शिक्षा दत्ता । इति सूरिवचः श्रुत्वा भूपादयः सर्वेऽपि जैना जाताः । व्यन्तरोऽप्युपशमं प्राप्तः । गुरून् प्रणम्य सर्वेऽपि स्वस्थानं गताः । धर्मप्रियोऽपि सूरिसमीपे चारित्रं गृहीत्वा निरतिचारं प्रतिपाल्य केव - लज्ञानं प्राप्य मोक्षं जगाम । इति द्रव्यकष्टतो भावकष्टतो धारणाद् धर्मस्तस्योपरि दृष्टान्तोऽयं लिखित इति ॥
अथास्मिन् दुरन्ते चतुर्गतिके सारे संसारे दशदृष्टान्तैर्दुर्लभं मनुष्यभवत्वं दर्शयति । यतः - “न्याग्रोधं दुर्लभं पुष्पं, दुर्लभं स्वातिजं पयः ।
दुर्लभं मानुषं जन्म, दुर्लभं देवदर्शनम् ॥ १ ॥" - अनु०
अथ दशदृष्टान्तगाथा (उत्तराध्ययनटीकायाम् ) -
"लग १ पासग २ धने ३, जूए ४ रयणे य ५ सुविण ६ चक्के य ७ । चम्म ८ जुगे ९ परमाणू १०, दस दिŚता मणुअलंभे ॥ १ ॥ " - आर्या दशदृष्टान्तानां काव्यान्याह -
१ छाया
" विप्रः प्रार्थितवान् प्रसन्नमनसः श्रीब्रह्मदत्तात् पुरा क्षेत्रेऽस्मिन् भरतेऽखिले प्रतिगृहं मे भोजनं दापय । इत्थं लब्धवरोऽथ तेष्वपि कदाऽप्यश्नात्यहो द्विः स चेद्
भ्रष्टो मर्त्यभवात् तथाप्यसुकृती भूयस्तमाप्नोति नो ॥ १ ॥ - शार्दूल० स्तम्भानां हि सहस्रमष्टसहितं प्रत्येकमष्टोत्तरं
कोणानां शतमेषु तानपि जयन् द्यूतेऽथ तत्सङ्ख्यया । साम्राज्यं जनकात् सुतः स लभते स्याच्चेदिदं दुर्घटं
मर्त्यभवात् तथाप्यकृती भूयस्तमानोतिनो ॥ २ ॥ वृद्धा काऽपि पुरा समस्त भरतक्षेत्रस्य धान्यावलिं
Jain Education International
पिण्डीकृत्य च तत्र सर्षपकणान् क्षित्वाऽऽढकेनोन्मितान् । प्रत्येकं हि पृथक् करोति किल सा सर्वाणि चान्नानि चेद्
भ्रष्टो मर्त्यभवात् तथाप्यसुकृती भूयस्तमाप्नोति नो ॥ ३ ॥ सिद्धद्यूतकलाबलाद् धनिजनं जित्वाऽथ हेम्नां भरैचाणक्येन नृपस्य कोशनिवह: पूर्णीकृतो हेलया ।
चुल्लक (भोजन) पाशकौ धान्यं द्यूतं रतं च स्वप्नं चक्रं च । चर्म युगं परमाणुर्दश दृष्टान्ता मनुजलाभे ॥
२ 'न' इति पाठोऽध्यात्मकल्पद्रुमटीकायाम् ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org